Gwara śląska
 |
Ten artykuł jest pisany w stylu osoby (lub czego tam), której dotyczy i może nie być zrozumiały dla wszystkich. |
Gwara śląska (ślōnskŏ gŏdka) – zespōł gwar używanych na Ślōnsku. Gŏdajōm niōm wszyjske ślōnzŏki i festelniy małŏ tajla zagłymbiokōw. Zagłymbiŏki niy pochytujōm ino zwrotōw z niymieckigo. Kej powiysz im podej no sam aschenbecher, to niy spōmiarkujōm, nale kej powiysz podej no sam popielniczkã, to podajōm.
Ślōnskŏ gŏdka bōła urzyndowōm gŏdkōm w autōnōmicznym Ślōnsku, kery instniŏł do 1945 roku, kej to kōmunisty tã autōnōmijõ zwinyli. Terŏzki je znanŏ jako ślōnskŏ gwara.
Coby gorole dynkowali, co Ślōnzŏki durś ino chlejōm biyr a gŏdajōm choby sorōnie mogli usłyszeć ślōnskõ gŏdkã, powstŏł syryjŏl Świyntŏ wojna, kery ôpowiŏdŏ ô losach ciula Bercika, co miyszkŏ na Ślōnsku, a gŏdać niy poradzi. Syryjŏl tyn je jeszcze puszczany we gorolskij telewizyje.
Ślōnski szrajbōng[edytuj • edytuj kod]
Coby sie trochã ôd Polŏkōw poczuć lepsi ôdmiynić, porã Ślōnzŏkōw wyrychtowało sie ślōnski szrajbōnek. Doklupili 5 buchsztabōw, a 2 wyciepli.
- ã – zamiast ę, co je kōńcu wyrazu, cum bajszpil: widzã tã dziołchã, czytŏ sie je jako normalne a, a nŏsowe abo ym
- ŏ – hań, kaj sie a miyniōło na o, to dali se łuczek – podobno Ôpolŏki to czytajōm oł, nale reszta ô tym niy wiy i czytŏ to choby ańfachowe o, np. ty mŏsz, chopŏk
- ō – ślōnske ó, kerego gorole richtig dobrze wypedzieć nikej niy poradzōm, nale kejbyście chcieli, to gŏdŏ sie je po strzodku, miyndzy o, a u; wciepuje sie je wdycki hań, kaj w polskym je ó, a tyż kej o je przed m, n abo ń, na przikłŏd: jŏ mōm, Ślōnzŏk, zespōł
- ô – czyli ło, Ôpolŏki zaś cosi wymodziōły i to czytajōm bez ł – ino na przodku słowa – ôbŏcz, ôszkliwy
- õ – nŏjbarzij bezużytecznŏ buchsztaba, idzie jōm ôbŏczyć inoś przi babskich przimijotnikach w bierniku, a w yndungach słōw, kere sie kōńczōm na -ijŏ (tyż w bierniku), cb. mōm ale srogõ taszã, ôglōndōm telewizyjõ. Wszyjske Ślōnzŏki czytajōm jōm jako o. Po jakymu musieli jōm wciepać ku tymu szrajbōnkowi…
Ôgōnkowe buchsztaby w postrzodku słowa sie szkryflŏ tak jak sie je gŏdŏ: bęc – bync, Śląsk – Ślōnsk, dziękuję – dziynkujã
Poradnik[edytuj • edytuj kod]
A terŏzki krótki poradnik jak przełōnaczyć ańfachowe słowo na ślonski wort (DEJCIE SIE POZŌR! tworzyniy tych auswortōw je srogo trudniyjsze niźli tworzyniy PiSm/-\ P0k3|\/|0|\|0wYgO).
- Wiynkszość buchsztabōw „A” przemiyń na inksze samogłoski, nŏjczyńścij na „Ŏ”, „Y”, „E”.
- Kej samogłoska „E” wystympuje przed abo po literce „I”, to jōm zjydz („E” zjydz, „I” ôstŏw!) abo zastōmp jōm samogłoskōm Y abo, ywyntualniy, O. Jak buchsztaba E wystympuje zaś na końcu wyrazu, to jōm ôstŏw w pokoju (niy we izbie, w pokoju)! Wyjōntkym je wyrŏz „niy”.
- Nŏjlypij coby w słowach bōło nŏjwiyncyj buchsztabōw „O”.
- Ino niy przesadzej z tōm wymianōm! Trochã tych buchsztabōw se ôstŏw!
- A terŏzki sporōbuj cŏłki tyn tekst przeczytać na głos!
- Ale z akcyntym! Wyczeskej se przydnie zymby i terŏzki gŏdej! No… już lepij!
- Niy aś sie tym, co poradzisz cosi po ślonsku pedzieć… ôni i tak cie ino wyśmiyjōm!
- Suchejcie terŏz, kej chcecie do porzōndku gŏdać po ślōnsku to niy mogecie tyż przesadzać z tym akcyntowaniym!
