Syrena (samochód): Różnice pomiędzy wersjami

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
WizualnieWikikod
(nowa strona)
M (Trzeba było wybrać coś jedną: "right" albo "left")
 
(Nie pokazano 74 wersji utworzonych przez 44 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{sur|polskiego samochodu|inne|Syrena}}
{{Dobry Artykuł}}
[[Plik:Syrena_Sport_-_FSO.jpg|right|200px|thumb|Wypasiona sportowa wersja]]
{{Auto infobox
{{cytat|Na piechotę szybciej.|Przeciętny człowiek o '''Syrenie'''}}
|Model = Syrena
'''Syrena''' (także znana jako '''skarpeta''' lub '''kurołapka''') – polski <del>[[dresowóz]]</del> [[samochód]] produkowany w latach [[1957]]–[[1972]] w Fabryce Samochodów Osobowych w Warszawie oraz w [[1972]]–[[1983]] w Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku Białej.
|Foto = Syrenki.jpg
|Opis = Syrena 105, w tle – Syrena Bosto
|Nazwy = Skarpeta
|Producent = [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]], [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]
|Premiera = [[Międzynarodowe Targi Poznańskie|Targi Poznańskie]], [[1955]]
|Okres_produkcji = [[20 marca]] [[1957]]-[[30 czerwca]] [[1983]]
|Miejsce_produkcji = [[Warszawa]], [[Bielsko-Biała]] {{państwo|POL}}
|Poprzednik =
|Następca = [[Fiat 126p|Polski Fiat 126p]]
|Segment = miejski
|Typy_nadwozia = [[sedan (nadwozie)|sedan]], wersje dostawcze
|Silniki = [[S-15]], [[S-151]], [[S-31]]; <br />benzynowe, dwusuwowe<br /> 746 cm³ (27KM), 842 cm³ (40KM)
|Biegi =
|Wysokość =
|Szerokość =
|Długość =
|Ciężar =
|Bliźniaki =
|Pokrewne =
|Podobne = Trabant 601
|}}
'''Syrena''' – rodzina [[samochód osobowy|samochodów osobowych]] i [[samochód dostawczy|dostawczych]] produkowanych w [[Polska|Polsce]] w latach [[1957]]-[[1983]]. Historia Syreny zaczęła się w [[1953]] r., od nałożonego przez rząd na [[Warszawa|warszawskie]] [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] zadania opracowania małolitrażowego samochodu osobowego. Nazwę ''Syrena'' zaproponowali pracownicy FSO. Pierwsze egzemplarze Syren miały nadwozie o konstrukcji [[drewno (technika)|drewnianej]], jednakże wkrótce zastąpiono je nadwoziem z blach stalowych. Konstrukcję do [[1972]] r. rozwijano w warszawskiej FSO, następnie przeniesiono ją do [[Bielsko-Biała|bielskiej]] [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]. Kolejne modele seryjne nosiły oznaczenia trzycyfrowe zwiększające się z każdym modelem o 1, począwszy od 100 a skończywszy na 105. Wyjątkiem od tej reguły były oznaczenia modeli prototypowych (np. Syrena 110, Syrena Laminat) oraz konstrukcji dostawczych: R-1, R-2, R-3, R-20 i Bosto. Ostatecznie produkcję zakończono w [[1983]] r.


== Historia ==
== Dane techniczne ==
* '''Prędkość maksymalna''' – 80 km/h<ref>Z górki przy mocnym wietrze</ref>;
[[Grafika:FSOsyrenaPrototyp.JPG|thumb|230px|Pierwszy, odrzucony prototyp Syreny]]
* '''Moc silnika''' – 10 KM;
[[Grafika:Syrena prototyp 1955.jpg|thumb|230px|Prototypowa Syrena z [[1955]] r., eksponat [[Muzeum Przemysłu w Warszawie|Muzeum Przemysłu]]]]
* '''Przyspieszenie 0–100''' – 10 min (tylko z górki).
[[Grafika:Syrrrenka.JPG|thumb|230px|Syrena 105 przerobiona przez hobbystę na [[kabriolet]]]]
W pierwszych planach polskich [[inżynier]]ów Syrena miała być samochodem z [[silnik czterosuwowy|silnikiem czterosuwowym]] chłodzonym powietrzem, o [[nadwozie samonośne|nadwoziu samonośnym]], przeznaczonym do przewozu czterech osób. Ówczesne realia, takie jak brak [[blacha|blach]] głęboko tłoczonych i konieczność minimalizacji kosztów spowodowały, iż pierwsze Syreny 100 miały mieć [[nadwozie|nadwozia]] wykonane z [[drewno (technika)|drewna]] pokrytego tworzywem skóropodobnym, a napędzał je [[silnik dwusuwowy|dwusuwowy silnik]] zaprojektowany przez inżyniera [[Fryderyk Bluemke|Fryderyka Bluemke]], głównego konstruktora [[Bielsko-Biała|bielskiej]] fabryki [[silnik dwusuwowy|silników dwusuwowych]], powszechnie stosowanych do [[Motopompa|pomp]] [[straż pożarna|strażackich]]. Pierwsze dwa przedprototypy Syren wykonano w grudniu 1953 r. Jeden - ze szkieletem drewnianym, autorstwa [[Stanisław Panczakiewicz|Stanisława Panczakiewicza]] oraz drugi, z nadwoziem stalowym, opracowanym przez [[Stanisław Łukaszewicz|Stanisława Łukaszewicza]]. Wypracowano kompromis - wybrano sylwetkę pierwszego przedprototypu, ale wykonaną ze stali, jak w drugim. Jedynie dach pozostał drewniany. Jesienią [[1954]] r. zdecydowano o budowie 5 [[prototyp|prototypów]] modelu seryjnego. Ukończono je w marcu [[1955]] r. W sierpniu [[1955]] r. dla pięciu prototypowych Syren 100 zorganizowano rajd doświadczalny o długości trasy 5600 km<ref>[http://test.bv.pl/moto/Mot_Site/Strony/kalendar_strony/kalendar7.htm Kalendarium test.bv.pl]</ref>. Jeden z samochodów, kierowany przez [Karol Pionnier|Karola Pionniera], dachował. Okazało się, że jego dach mający szkielet drewniany został zniszczony doszczętnie. Po tym incydencie dachy zmieniono na metalowe, jak w projekcie S. Łukasiewicza. Jeden z nich został wystawiony jesienią na XXIV [[Międzynarodowe Targi Poznańskie|Międzynarodowych Targach Poznańskich]]. [[20 marca]] [[1957]] uruchomiono seryjną produkcję modelu Syrena 100. Kolejne modele i daty ich wejścia do produkcji przedstawiono w sekcji ''Kalendarium''.


== Wyposażenie dodatkowe ==
=== Kalendarium ===
[[Plik:FSM Syrena Bosto -sł.jpg|thumb|200px|Bosto jak zwykle wymiata]]
*[[20 marca]] [[1957]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena 100|100]]
Po dopłacie można dostać wiele przydatnych rzeczy, na przykład:
*[[1960]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 101|101]]
* Silnik dwusuwowy, który, aby nie obrazić swego majestatu, nie przyjmował zwykłego paliwa;
*[[1961]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 102|102]]
* Kota w worku;
*[[1962]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 103|103]]
* Klatkę na teściową;
*[[1965]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 104|104]]
* Zgrzewkę [[Wódka|czystej]];
*[[1968]] – pierwsze próby skonstruowania wersji dostawczej [[Syrena (samochód)#Syrena 104|Syreny 104]]
* Jeszcze pół litra;
*[[1968]] – opracowanie projektu [[Syrena (samochód)#Syrena Laminat|Syreny Laminat]]
* [[Piwo]];
*[[1971]] – prototypy wersji dostawczej Syreny ([[Syrena (samochód)#Syrena R-1|R-1]], [[Syrena (samochód)#Syrena R-2|R-2]], [[Syrena (samochód)#Syrena R-3|R-3]])
* [[Mleko]];
*[[21 sierpnia]] [[1972]] – przeniesienie produkcji do Fabryki Samochodów Małolitrażowych ([[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]) w [[Bielsko-Biała|Bielsku-Białej]], po wyprodukowaniu 177 234 sztuk, rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 105|105]]
* Jeszcze jedną flaszkę;
*[[1972]] – rozpoczęcie produkcji seryjnej wersji dostawczej [[Syrena (samochód)#Syrena R-20|R-20]] i [[Syrena (samochód)#Syrena Bosto|Syreny Bosto]]
* Lodówkę – a tam kolejne dwie flaszki;
*[[30 czerwca]] [[1983]] – zakończenie produkcji po wyprodukowaniu 521 311 sztuk
* Dwa kieliszki (przecież nie będziesz pił sam i z gwinta – NIE JESTEŚ CHAMEM!);
* Czarno-biały telewizor;
* Koło od składaka;
* Nawigację po wsi;
* Znaczek z BMW.


== Wersje ==
Inne prototypy: [[Syrena (samochód)#Syrena Sport|Syrena Sport]], [[Syrena (samochód)#Syrena Mikrobus|Syrena Mikrobus]], [[Syrena (samochód)#Syrena 110|Syrena 110]].
[[Plik:Porsche 911 GT2 (14131904827).jpg|200px|thumb|Nowy model syrenki]]
* Sport – wypasiona i w ogóle…
* 4-drzwiowa – dwa razy więcej drzwi i kłopotów;
* Pikap – konkurent Dodża Rama;
* Bosto - czyli coś z pojemnym bagażnikiem;
* Mikrobus - wymarzona wersja do przewozów liniami PKS-u.


== Zobacz też ==
[[Zespół napędowy]] samochodu Syrena posiadał polski [[trenażer czołgowy]] wprowadzony do jednostek szkolnych w [[1969]] r.
* [[Fiat 125p]]

* [[Fiat 126p]]
Prosta i mocna konstrukcja oparta na [[rama (samochód)|ramie]] zaowocowała powstaniem wielu przeróbek i modernizacji. Powstały prototypowe wersje [[kombi (nadwozie)|kombi]], [[Syrena (samochód)#Syrena Sport|Sport]] i wiele [[Sam (motoryzacja)|samów]] (np. [[kabriolet]]). Wymieniane były silniki, elementy podwozia, skracane lub wymieniane nadwozie. Popularności sprzyjała także niska cena i moda.
* [[Fiat 126p Bis]]

* [[FSO Polonez]]
Syreny brały udział w [[lata 60. XX wieku|latach 60. XX w.]] (1960-1964) w [[Rajd Monte Carlo|Rajdzie Monte Carlo]], po raz pierwszy w [[1960]] r. [[Syrena (samochód)#Syrena 101|model 101]], część załóg syren rajd ukończyła.
* [[Syrena Sport]]

* [[Trabant]]
Pośród wielu prototypowych kontynuacji klasycznej Syreny polscy projektanci z BKPMot opracowali w [[1964]] r. [[Syrena (samochód)#Syrena 110|Syrenę 110]]. Prototyp ten miał nadwozie typu [[hatchback]] (uznaje się, że pierwszym samochodem o nadwoziu tego typu był [[Renault 16]], który ukazał się równolegle z Syreną 110).
* [[Wartburg]]

== Modele osobowe ==
=== Syrena 100 ===
[[Grafika:FSOsyrena100-2.jpg|thumb|230px|right|Syrena 100]]
Konstrukcja Syreny 100 została opracowana przez inż. [[Stanisław Łukaszewicz|Stanisława Łukaszewicza]], [[Stanisław Panczakiewicz|Stanisława Panczakiewicza]] i [[Fryderyk Bluemke|Fryderyka Bluemke]]. Pierwsza prezentacja modelu 100 miała miejsce w czerwcu [[1955]] r. podczas XXIV [[Międzynarodowe Targi Poznańskie|Międzynarodowych Targów Poznańskich]]. Olbrzymie zainteresowanie, z jakim spotkała się na tej imprezie, skłoniło ówczesny rząd do skierowania jej do produkcji. Na początku zdecydowano się na produkcje 10 tys. sztuk rocznie. Ze względów finansowych w Syrenie wykorzystano dużą liczbę części z wcześniej produkowanego samochodu – [[Warszawa (samochód)|Warszawy]]. Takie rozwiązanie przyczyniło się do dużego wzrostu masy całkowitej samochodu (950 [[kilogram|kg]]).

W 1957 r. wyprodukowano 200 syren, których elementy nadwozi były wykonywane ręcznie. Podobnie wykonano pierwszych 300 sztuk w następnym roku, ale dalsze egzemplarze miały już nadwozie wykonane z elementów tłoczonych.
{{clear}}
=== Syrena 101 ===
[[Grafika:FSOsyrena101.JPG|thumb|230px|right|Syrena 101]]
W 1960 r. Syrena przeszła pierwszą niewielką modernizację. Równocześnie wprowadzono cyfrowe oznaczenie typu. Ulepszony model miał oznaczenie 101. W układzie zasilania silnika S-15 wprowadzono [[pompa paliwa|pompę paliwa]] sterowaną pneumatycznie oraz zastosowano inny typ [[gaźnik]]a BVF. Dotychczasową jednopiórową wycieraczkę szyby przedniej zastąpiono zespołem o dwóch piórach pracujących współbieżnie. W układzie nośnym zmiany objęły [[zawieszenie pojazdu|zawieszenie]] przednie, gdzie wprowadzono [[amortyzatory teleskopowe]]. Zastosowano koła jezdne o zmniejszonej średnicy i ogumienie o wymiarach 5.60 – 15". W nadwoziu skrócono podokienną część drzwi i zmieniono konstrukcję progów wprowadzając równocześnie progowe listwy ozdobne.
{{clear}}
=== Syrena 102 ===
{{Galeria
|Nazwa =
|wielkość = 230
|pozycja = right
|margines_lewy = 1em
|Image:Syrena 102.jpg|Syrena 102
|Image:Syrena 102 tył.jpg|Syrena 102, widok z tyłu auta
}}
Syrenę 102 produkowano w latach [[1962]]-[[1963]]. Od poprzedniego modelu – [[Syrena (samochód)#Syrena 101|Syreny 101]] odróżniał się krótszą klapą bagażnika o innej konstrukcji i innymi drobnymi detalami nadwozia.

Produkowano również model 102 S wyposażony w silnik [[Wartburg 312|Wartburga 312]]. Zewnętrznie model 102 S różnił się od 102 podwójnymi listwami ozdobnymi umieszczonymi poniżej klamki na bokach auta.
{{clear}}
=== Syrena 103 ===
[[Grafika:FSOsyrena103s.jpg|thumb|230px|right|Syrena 103 S]]
Model 103 produkowany był w latach [[1963]]-[[1966]]. W stosunku do [[Syrena (samochód)#Syrena 102|poprzednika]] zmodernizowany został przód (inny wlot powietrza) oraz zastąpiono silnik S-15 silnikiem S-150.

Główne zmiany w silniku dotyczyły stopnia sprężania i faz rozrządu oraz rozwiązania wydechu (inny układ tłumików). Istniała także wersja 103 S, wyposażona w silnik [[Wartburg (samochód)|Wartburga]], dający dużą poprawę osiągów pojazdu (silnik ten wykorzystano także w Syrenie 102 S).

Model 103 S różnił się zewnętrznie od 103 podwójnymi listwami ozdobnymi poniżej klamki na bokach auta.
{{clear}}
=== Syrena 104 ===
{{Galeria
|Nazwa =
|wielkość = 230
|pozycja = right
|margines_lewy = 1em
|Image:Syrena 104.JPG|Syrena 104
|Image:Syrena 104 tyl.JPG|Syrena 104, widok z tyłu auta
}}
Model [[samochód|samochodu]] [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] [[Syrena (samochód)|Syrena]] produkowany był w latach [[1966]]-[[1972]]. Zastosowano w nim nowy silnik trzycylindrowy [[S-31]], skrzynię biegów zsynchronizowaną, zmienione nieznacznie klosze lamp tylnych. Model 104 w odróżnieniu od 102 i 103 ozdabiano listwami bocznymi nie poniżej, ale na wysokości klamki i unoszącymi się w odróżnieniu od poprzednich modeli ku górze.
{{clear}}
=== Syrena 105 ===
{{Galeria
|Nazwa =
|wielkość = 230
|pozycja = right
|margines_lewy =
|Grafika:105przod.jpg|Syrena 105
|Grafika:105tyl.jpg|Syrena 105, widok z tyłu auta
}}
Syrena 105 była produkowana od [[1972]] r. przez [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] i w latach [[1972]]-[[1983]] w [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]. Pierwsze modele 105 produkcji żerańskiej sygnowane były znaczkami WSM (Wytwórnia Sprzętu Mechanicznego), zastąpionymi po rozpoczęciu produkcji w Bielsku znaczkiem FSM. Od poprzednika odróżniają go drzwi z zawiasami z przodu (jak w większości współczesnych samochodów). Zastosowano tu klamki zewnętrzne pochodzące od modelu [[Polski Fiat 125p]].
Od [[1974]] r. produkowano także wersję Syrena 105 Lux z lewarkiem zmiany biegów i hamulcem ręcznym w podłodze między siedzeniami. Syrena 105 L posiada także węższe fotele z regulacją kąta oparcia. W trzecim roku produkcji modelu 105 zmieniono miejsce montażu radia spod deski rozdzielczej (po stronie kierowcy) na jej środek, do specjalnie wyciętego i zaślepionego czarną atrapką otworu. Zastosowano prostokątne tylne światła odblaskowe nie poniżej – jak w poprzednich modelach, ale obok kloszy lamp tylnych. W modelu 105 obniżono o 2 cm krawędź tylnych bocznych okien.

Syrena 105 doczekała się wersji pochodnych: [[Syrena (samochód)#Syrena R-20|Syrena R-20]] to rolniczy [[pick-up]], natomiast [[Syrena (samochód)#Syrena Bosto|Syrena Bosto]] to [[furgon]].



=== Dane techniczne ===
Dane techniczne Syren 100-105 (w nawiasie oznaczenie modelu):

'''Wymiary:'''
*wysokość - 1530 [[Metr|mm]] (100), 1515 [[Metr|mm]] (101-104)
*szerokość - 1520 [[Metr|mm]]1520 [[Metr|mm]] (100), 1560 [[Metr|mm]] (101), 1565 [[Metr|mm]] (104)
*długość - 4058 [[Metr|mm]] (100), 4040 [[Metr|mm]] (101-104)
*masa pojazdu - 950 [[Kilogram|kg]] (100), 930 [[Kilogram|kg]] (101)

'''Nadwozie:'''
*metalowy, dwudrzwiowy sedan
*szyba przednia i tylna - panoramiczna
*szyby drzwiowe:
**przednia - obrotowa
**tylna - opuszczana
*szyba boczna tylna - nieruchoma

'''Podwozie:'''
*konstrukcja ramowa, rama podłużnicowa, spawana z belek o przekroju prostokątnym.
*napęd - przedni
*zawieszenie przednie - niezależne, na półeliptycznym resorze piórowym i dolnych wahaczach poprzecznych (100), resor poprzeczny, wahacze, amortyzatory teleskopowe dwustronnego działania (101)
*zawieszenie tylne - zależne, na półeliptycznym resorze piórowym z jednym amortyzatorem hydraulicznym podwójnego działania (100), oś pływająca (resor poprzeczny jednym końcem zamocowany do osi, drugim oparty ślizgowo, przy uginaniu zawieszenia następuje poprzeczne przesuwanie osi), jeden amortyzator dźwigniowo-tłoczkowy dwustronnego działania (101)

'''Silniki:'''
[[Grafika:S15-150.jpg|thumb|250px|right|Silnik S15 albo S-150]]
*[[S-15]] (100-102)
**rodzaj - dwusuwowy, gaźnikowy
**pojemność skokowa - 746 cm³
**układ cylindrów - pionowy
**liczba cylindrów - 2
**moc maks. - 27 KM przy 3800 obr./min.
**prędkość maks. - ok. 100 km/h
**średnie zużycie paliwa - ok. 8-9 litrów/100 km
*[[S-150]] (103)
*[[S-31]] (104-105)
**rodzaj - dwusuwowy, 3 cylindrowy, gaźnikowy z przepłukiwaniem zwrotnym
**pojemność skokowa - 842 cm³
**moc maks. - 40 KM przy 4300 obr./min
**prędkość maks. - 120 km/h
**nominalne zużycie paliwa - 8,8 l/100 km
*Silnik [[Wartburg (samochód)|Wartburg]]a (102S, 103S)
**rodzaj - dwusuwowy, gaźnikowy
**pojemność skokowa - 991 cm³
**układ cylindrów - rzędowy, pionowy
**liczba cylindrów - 3
**moc maks. - 40 KM przy 4200 obr./min.
**prędkość maks. - 125 km/h
**zużycie paliwa - 7,8 - 9,5 l/100 km

'''[[Skrzynia biegów]]:'''
*czterobiegowa z biegiem wstecznym
**niesynchronizowana: modele 100 - 103
**synchronizowana: modele 104 - 105

=== Ilość poszczególnych modeli ===
{|class="wikitable" style="text-align: center; float: left;"
!colspan="8"|Produkcja samochodów Syrena z podziałem na modele, w sztukach<ref>[http://www.syrena.nekla.pl/historia.php serwis syrena.nekla.pl na podstawie danych z tygodnika "Motor" nr 1/1998]</ref>
|-
!100
!101
!102
!102S
!103
!103S
!104
!105 i 105L
|-
|4895
|8347
|11341
|141
|29767
|391
|113689
|3571 (FSO) + 344077 (FSM)
|}
{{clear}}
Łącznie wyprodukowano 521 311 sztuk Syrenek, nie licząc egzemplarzy prototypowych, które nie weszły do seryjnej produkcji.

== Modele osobowo-towarowe ==
Pierwsze próby stworzenia samochodu dostawczego na bazie Syreny podjęto w [[1968]]. Skonstruowano wtedy pick-upa i furgon na bazie Syreny 104. Konstruktorami obu tych samochodów byli inżynierowie [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] [[Czesław Piechur]] i [[Stanisław Łukasiewicz]]. Pomimo dużego zainteresowania nie znaleziono środków potrzebnych do kontynuacji prac. Ostatecznie decyzja o budowie samochodów zapadła w [[1971]] roku.

=== Syrena Bosto ===
[[Grafika:Bosto.jpg|thumb|230px|Syrena Bosto]]
'''Syrena Bosto''' jest to wersja dostawcza [[samochód|samochodu]] Syrena (nazwa "Bosto" była skrótem od określenia bielski osobowo-towarowy), produkowana przez [[Bielsko-Biała|bielskie]] zakłady [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]] od grudnia [[1971]] do [[30 czerwca]] [[1983]] roku. W furgonie tym zmieniono w stosunku do seryjnej Syreny [[zawieszenie pojazdu|zawieszenie]] kół tylnych przystosowując tym samym samochód do przewożenia większych ładunków. Samochód przystosowany był do przewozu czterech osób i ładunków o masie do 200 kg. Do budowy prototypu pojazdu wykorzystano przednią część osobowej [[Syrena (samochód)#Syrena 104|Syreny 104]], zaś tylna część ładunkowa była zupełnie nowym elementem opracowanym przez bielskich inżynierów. Główną zmianą była łamana oś tylna (dla obniżenia poziomu podłogi) oraz dwa piórowe resory podłużne, w miejsce jednego poprzecznego. Zaowocowało to lepszym resorowaniem tyłu pojazdu i dużą objętością użytkową kabiny. W późniejszych latach pojazd zmodernizowano, używając do jego produkcji podzespołów [[Syrena (samochód)#Syrena 105|Syreny 105]], w tym systemu otwierania drzwi.

=== Syrena R-20 ===

[[Grafika:FSM Syrena R20 z 1981 roku.jpg|thumb|250px|Syrena R20 z 1981 roku]]
'''Syrena R-20''' - dostawcza wersja [[samochód|samochodu]] Syrena produkowana od [[1972]] roku do [[30 czerwca]] [[1983]] w [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|Fabryce Samochodów Małolitrażowych]] - [[Bielsko-Biała]]

Prace nad rolniczą wersją Syreny trwały od [[1971]] roku. Stworzono wtedy trzy prototypy ([[Syrena (samochód)#Syrena R-1|R-1]], [[Syrena (samochód)#Syrena R-2|R-2]] i [[Syrena (samochód)#Syrena R-3|R-3]]). Syrenę R-20 zbudowano na bazie [[Syrena (samochód)#Syrena 104|Syreny 104]] jak osobowo-towarowy pojazd dla rolnictwa do przewozu ludzi i niewielkich ładunków.
W roku [[1974]] powstała wersja rozwojowa tego modelu oznaczona jako R 20 M o zwiększonej powierzchni ładunkowej i obniżonym progu załadunku. W kolejnych latach skonstruowano jeszcze furgon R 20 F ze zdejmowaną nadbudową skrzyni ładunkowej wykonaną z blachy stalowej wyposażoną w oszklone drzwi tylne podnoszone do góry.

== Prototypy ==
[[Grafika:Syrena 110 1.jpg|thumb|200px|Syrena 110, eksponat [[Muzeum Przemysłu w Warszawie]]]]
[[Grafika:Syrena110 cockpit.jpg|thumb|200px|Wnętrze Syreny 110]]
W ciągu 28 lat produkcji samochodów Syrena wprowadzono wiele zmian konstrukcyjnych udoskonalając kolejne seryjne wersje tych pojazdów. W toku prac nad nowymi modelami powstało wiele prototypów, które nigdy nie weszły do seryjnej produkcji.

=== Syrena 110 ===
W roku [[1961]] [[Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Motoryzacyjnego]] (''BKPMot'') rozpoczęło prace nad stworzeniem nowego samochodu małolitrażowego mającego zastąpić Syrenę 104. Pod kierownictwem inżyniera Edwarda Lotha opracowano projekty czterech prototypów oznaczonych kolejnymi literami greckiego alfabetu: ''Alfa'', ''Beta'', ''Gamma'' i ''Delta''. Zbudowano trzy pierwsze prototypy, a do badań skierowano tylko przednionapędowe modele ''Beta'' i ''Gamma''.

Równolegle do prac BKPMot trwały prace zespołu konstruktorów w [[Fabryka Samochodów Osobowych|Fabryce Samochodów Osobowych]] na [[Żerań|Żeraniu]] nad skonstruowaniem nowego samochodu popularnego - Syreny 110. W roku [[1964]] oba zespoły połączyły się, aby wspólnie pracować nad nowym polskim samochodem, który miał wejść do seryjnej produkcji już w roku [[1968]], przy wielkość produkcji rocznej sięgającej nawet 50 tys. sztuk.

Przed zespołem konstrukcyjnym postawiono bardzo ambitne założenia. Nowy samochód miał nowoczesne samonośne trzydrzwiowe nadwozie typu [[hatchback]], w którym wygodnie mogłyby podróżować cztery osoby z 350 kg bagażu przy maksymalnej masie własnej pojazdu nieprzekraczającej 720 kg. Auto miało rozpędzać się do 100 km/h w 15 s, a prędkością maksymalną miało być 125 km/h, jednocześnie zużycie paliwa powinno być określone w granicach 8 litrów na 100 km.

Aby sprostać tym wymaganiom skonstruowano zupełnie nowe lekkie samonośne 3-drzwiowe nadwozie. Zastosowano w nim bardzo ciekawe i nowatorskie rozwiązanie techniczne - dzieloną ramę przednią pozwalającą na demontaż całej przedniej części karoserii wraz z zespołem napędowym. To rozwiązanie miało umożliwić szybkie naprawy, a w przyszłości pozwolić na montaż 1-litrowego 4-suwowego silnika w układzie poprzecznym. W zawieszeniu nowego pojazdu zastosowano resorowanie na 4 spiralnych sprężynach (z przodu i z tyłu) współpracujących z układem 2 wahaczy oraz stabilizatora z przodu i pojedynczych wahaczy z tyłu. Z modelu 104 przejęto sprzęgło i skrzynię biegów. W drugiej kolejności należało zbudować nowoczesny silnik 4-suwowy. Jednak to zadanie odłożono na przyszłość skupiając się na modernizacji 2-suwowego, 3-cylindrowego silnika [[S-31]] o pojemności 842 cm³ i dobrych cechach trakcyjnych, przy umiarkowanym zapotrzebowaniu na paliwo.

Pomimo nowoczesnej konstrukcji i osiągów na światowym poziomie w latach [[1965]] - [[1966]] wykonano tylko około 20 prototypów przeznaczonych do prób drogowych, a prace nad Syreną 110 porzucono ze względu na zakup licencji na [[Fiat 126p|Fiata 126p]].

=== Syrena Sport ===
[[Grafika:Syrena sport2.jpg|thumb|right|200px|Syrena Sport]]
[[Grafika:Sport syr.jpg|thumb|right|200px|Syrena Sport]]
Na początku [[lata 60. XX wieku|lat 60.]] [[XX wiek]]u grupa inżynierów [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] stworzyła '''Syrenę Sport'''. Konstrukcja samochodu opracowana przez [[Cezary Nawrot|Cezarego Nawrota]] była całkowitą nowością, z nadwoziem wykonanym z [[laminat]]u opartym na nośnej płycie podłogowej. Podczas budowy korzystano z podzespołów Syreny. Wykorzystano z niej przednie zawieszenie, [[układ kierowniczy]], napęd i zawieszenie [[silnik]]a. Powiększono rozstaw kół. Cezary Nawrot wykonał rysunki 2 sportowych siedzeń. Pod płaską i aerodynamiczną maską nie mieścił się seryjny silnik (był to celowy zabieg projektanta by do nowego auta nie montować starych silników lecz opracować nowe), w prototypie zastosowano silnik typu boxer skonstruowany przez [[Władysław Skoczyński|Władysława Skoczyńskiego]] na bazie silnika samochodu Panhard Dyna z wykorzystaniem cylindrów [[Junak]]a. Silnik ten miał 750 cm³ pojemności i osiągał moc 25 KM przy 5000 obr/min. W hamowni silnik przeszedł wszystkie próby. [[1 maja]] [[1960]] zostało wystawione na widok publiczny. Wybudowano jeden egzemplarz Syreny Sport (w kolorze czerwonym). W [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]] Syrena Sport uzyskała miano najpiękniejszego auta zza [[Żelazna kurtyna|żelaznej kurtyny]].

Mimo iż projekt cieszył się sporym zainteresowaniem, spotkał się z niechęcią władz komunistycznych, które uznały go za pomysł bardzo ekstrawagancki. Prototyp Syreny Sport stał w magazynach Ośrodka Badawczo - Rozwojowego w Falenicy do lat siedemdziesiątych XX wieku. Następnie wydano decyzję by go zniszczyć. Pracownicy starali się za wszelką cenę uratować unikalny prototyp, lecz specjalna komisja pilnowała, żeby całe nadwozie doszczętnie rozbić.
W kwietniu 2007 roku magazyn [[Classicauto]] opublikował notkę o rzekomym odnalezieniu Syreny Sport, która to stała w jednym z wiejskich garażów. Informacja ta wywołała duże ożywienie na forach internetowych, tym bardziej, że do artykułu dołączone było zdjęcie pojazdu stojącego w zarośniętym garażu. Jednak w majowym numerze tego samego magazynu pojawiło się wyjaśnienie, że był to jedynie primaaprilisowy żart ze strony wydawcy, a opublikowane zdjęcie to fotomontaż.

=== Syrena Laminat ===
[[Grafika:SyrenaLaminat.jpg|thumb|right|200px|Syrena Laminat]]
'''Syrena Laminat''' została opracowana w [[1968]] roku w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Samochodów Osobowych w [[Falenica|Falenicy]]. Projekt ukryto pod nazwą "projekt 361/66". W porównaniu do innych modeli Syreny zmieniono kształt maski samochodu i zamontowano kilka części wystroju wnętrza z [[Polski Fiat 125p|Fiata 125p]]. Dla Laminatu wykonano nowe wnętrze, które było dużo nowocześniejsze od tego z modeli produkcyjnych.

Nadwozie wykonywano częściowo ręcznie (kilkanaście godzin) i łączono z podwoziem [[Syrena 104|Syreny 104]].

=== Syrena Mikrobus ===
[[Grafika:Syrena Van.jpg|thumb|right|200px|Syrena Mikrobus]]
W [[1960]] roku wykonano prototyp mikrobusu dla 7 osób, na bazie Syreny. Nadwozie tego pojazdu o konstrukcji [[Drewno (technika)|drewniano]] - [[stal]]owej zaprojektował inż. [[Cezary Nawrot]]. Przystosowane było do małoseryjnej produkcji poza [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]]. Blaszane elementy poszycia zewnętrznego nie wymagały głębokiego tłoczenia.

Samochód miał trzy rzędy siedzeń, dwa ostatnie można było wyjmować. Tworzyła się wtedy dosyć duża (1,7 na 1,3 [[Metr|m]]) płaska powierzchnia ładunkowa.

Do napędu pojazdu użyto silnika S-15. Przednie zawieszenie oraz układy kierowniczy i hamulcowy pozostały bez zmian w porównaniu z seryjną Syreną. Dopuszczalne obciążenie mikrobusu to 480 [[Kilogram|kg]], sama Syrena bez załadunku ważyła 900 [[Kilogram|kg]]. Istotną wadą konstrukcji było trzydrzwiowe nadwozie. Według dzisiejszych standardów, Syrena Mikrobus była właściwie modelem [[Kombi (nadwozie)|kombi]], nazwa "Syrena Kombi" występująca w niektórych źródłach dotyczy tego właśnie modelu.

== Syreny w Rajdzie Monte Carlo ==
Samochody Syrena uczestniczyły w [[lata 60. XX wieku|latach 60. XX wieku]] w [[Rajd Monte Carlo|Rajdzie Monte Carlo]]. W [[1960]] w rajdzie wzięła udział załoga w składzie [[Marek Varisella]] i [[Marian Repeta]], startująca na Syrenie 101 z dwucylindrowym silnikiem o mocy 28 [[Koń mechaniczny|KM]] i standardową [[skrzynia biegów|skrzynią biegów]] a od seryjnego różniący się dodatkowymi reflektorami, pasami bezpieczeństwa i drobnymi dodatkami, kończąc rajd na 99 miejscu na 149 sklasyfikowanych załóg. Druga załoga: [[Marian Zatoń]] z pilotem [[Stanisław Wierzba|Stanisławem Wierzbą]], rajdu nie ukończyła. Rok później w rajdzie wzięło udział 6 polskich załóg, z czego 4 na Syrenach 101. Dwie z nich nie ukończyły rajdu, jedna z powodu awarii instalacji elektrycznej, druga natomiast z powodu przekroczenia 90-minutowego limitu spóźnień. Dwie sklasyfikowane załogi zajęły miejsca 96. i 126.

W [[1962]] wystartowały cztery Syreny 102, dwie z nich ukończyły rajd, na miejscach 210. i 222. Ostatni start Syren w Rajdzie Monte Carlo miał miejsce w roku [[1964]]. Wystartowały trzy załogi na samochodach Syrenach 103S wyposażonych w [[silnik]]i [[Wartburg (samochód)|Wartburga 1000]]. Wszystkie przekroczyły dopuszczalny limit spóźnień, nie kończąc rajdu.

Obecnie fani zabytkowych samochodów mogą brać udział z organizowanym z myślą o nich Rajdzie Samochodów Historycznych Monte Carlo. Biorą w nich udział również załogi startujące na samochodach marki Syrena.


{{przypisy}}
{{przypisy}}
{{stub|mot}}

{{Motoryzacja}}
== Bibliografia ==
[[Kategoria:Marki samochodów]]
*Z. Glinka, ''Naprawa samochodów FSO Syrena'', Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1969.
*Stanisław Szelichowski, ''Punkty na zachętę'' "Motor" 2005 nr 2 (2691)
*[http://www.polskie-auta.pl/ Witryna "Ocalić od zapomnienia"]
*[http://test.bv.pl/moto/Mot_Site/Strony/wyczyn_strony/wyczyn7.htm O startach Syren w Rajdzie Monte Carlo]
*Karol Jerzy Mórawski, ''Syrena. Samochód PRL'', Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2005
*Zdzisław D. Skoczek, ''Kulisy Polskiej Motoryzacji: Syrena zdaje egzamin'' "Motor" 2006 nr 28

== Linki zewnętrzne ==
{{commons|Category:Syrena}}

*[http://syrenalaminat.republika.pl/ Strona poświęcona Syrenie Laminat]
*[http://www.syrena.eu/ Strona poświęcona Syrenom]
*[http://www.wydawca.net/syrena-sport.htm Legendy Naszej Motoryzacji - Najpiękniejszy polski samochód]
* Artykuł o Syrenkach: [http://www.trybuna-robotnicza.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=604&Itemid=5 cz. 1] i [http://www.trybuna-robotnicza.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=655&Itemid=5 cz. 2]

{{Polskie samochody}}
{{Samochody FSO}}

[[Kategoria:Samochody FSO]]
[[Kategoria:Polskie samochody osobowe]]
[[Kategoria:Polskie prototypy samochodów]]
[[Kategoria:Samochody z lat 50.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 60.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 70.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 80.]]
[[Kategoria:Samochody miejskie]]
[[Kategoria:Samochody przednionapędowe]]
[[Kategoria:Sedany]]
[[Kategoria:Pickupy]]

[[cs:FSO Syrena]]
[[en:FSO Syrena]]
[[it:FSO Syrena]]
[[pt:Syrena]]
[[fi:Syrena]]
[[sv:Syrena]]

Aktualna wersja na dzień 16:19, 30 mar 2023

Disambug.svg Ten artykuł dotyczy polskiego samochodu. Zobacz też inne znaczenia tego słowa.
Wypasiona sportowa wersja

Na piechotę szybciej.

Przeciętny człowiek o Syrenie

Syrena (także znana jako skarpeta lub kurołapka) – polski dresowóz samochód produkowany w latach 1957–1972 w Fabryce Samochodów Osobowych w Warszawie oraz w 1972–1983 w Fabryce Samochodów Małolitrażowych w Bielsku Białej.

Dane techniczne[edytuj • edytuj kod]

  • Prędkość maksymalna – 80 km/h[1];
  • Moc silnika – 10 KM;
  • Przyspieszenie 0–100 – 10 min (tylko z górki).

Wyposażenie dodatkowe[edytuj • edytuj kod]

Bosto jak zwykle wymiata

Po dopłacie można dostać wiele przydatnych rzeczy, na przykład:

  • Silnik dwusuwowy, który, aby nie obrazić swego majestatu, nie przyjmował zwykłego paliwa;
  • Kota w worku;
  • Klatkę na teściową;
  • Zgrzewkę czystej;
  • Jeszcze pół litra;
  • Piwo;
  • Mleko;
  • Jeszcze jedną flaszkę;
  • Lodówkę – a tam kolejne dwie flaszki;
  • Dwa kieliszki (przecież nie będziesz pił sam i z gwinta – NIE JESTEŚ CHAMEM!);
  • Czarno-biały telewizor;
  • Koło od składaka;
  • Nawigację po wsi;
  • Znaczek z BMW.

Wersje[edytuj • edytuj kod]

Nowy model syrenki
  • Sport – wypasiona i w ogóle…
  • 4-drzwiowa – dwa razy więcej drzwi i kłopotów;
  • Pikap – konkurent Dodża Rama;
  • Bosto - czyli coś z pojemnym bagażnikiem;
  • Mikrobus - wymarzona wersja do przewozów liniami PKS-u.

Zobacz też[edytuj • edytuj kod]

Przypisy

  1. ↑ Z górki przy mocnym wietrze


Car with Driver-Silhouette.svg To jest tylko zalążek artykułu z dziedziny motoryzacji. Jeśli przejechałeś dziś kogoś – rozbuduj to hasło.

p • e
Motoryzacja
Samochód
Marki samochodów
Inne pojazdy
Jednoślady
Prawo, przepisy i takie tam
Drogi, nawierzchnia
i inne odmiany czarnych dziur
Źródło: „https://nonsa.pl/index.php?title=Syrena_(samochód)&oldid=1786943”