Mangan

Pan brokuł również zawiera mangan

Mangan (Mn) – dwudziesty piąty pierwiastek chemiczny, metal przejściowy, posiada 15 izotopów, ale tylko jeden z nich jest użyteczny. Jeden z pierwszych substratów, jakie uczeń poznaje na lekcjach chemii w gimnazjum. Jak znaczna większość metali, świeci się na srebrzysto. Rumieńców dodaje mu różowy połysk. Jest dość towarzyski, chętnie reaguje z innymi pierwiastkami. Rozdrobniony, może się hajczyć.

Zastosowanie

Mangan dodawany jest do stali, aby była mniej stalowa, a łatwiejsza do stopienia i przy okazji twardsza. Obok żelaza jest najczęściej występującym metalem ciężkim. Jest bardzo dokładny jeśli chodzi o przydatność człowiekowi. Jego nadmiar powoduje schizę i Parkinsona. Niedobór zaś, powoduje opóźnienie psychiczne. Teraz już wiesz, dlaczego z ludźmi dookoła jest jak jest. Podaruj swoim znajomym więcej manganu. Znajdziesz go w herbacie, orzechach i syropie klonowym. Nie wiem, gdzie znajdziesz ten ostatni, ale z dwoma pierwszymi nie powinno być problemu. Najbardziej znanym związkiem manganu jest nadmanganian potasu. Jego fioletowy roztwór lubi się mylić z denaturatem ze względu na piękny, fioletowy kolor. Omyłkowe (lub celowe – mentalne przygotowanie w starciu z ciężkim metalem ci nie pomoże) wypicie ma podobne skutki na początku (piecze i boli brzuch) i na końcu (umierasz). Poza fałszowaniem spirytusu ma dwa praktyczne zastosowania: plamienie ubrań (łatwiej zmyć plamę z honoru niż z nadmanganianu) oraz jest wielkim przyjacielem petardorobów – jest to prosty do kupienia (w aptece stoi obok zwykle koło perhydrolu) i wydajny tlen w proszku.

Otrzymywanie

Na skalę laboratoryjną mangan można otrzymać, bombardując mangę neutronami

Układ okresowy pierwiastków chemicznych
H wodór																		He hel
Li lit	Be beryl												B bor	C węgiel	N azot	O tlen	F fluor	Ne neon
Na sód	Mg magnez												Al glin	Si krzem	P fosfor	S siarka	Cl chlor	Ar argon
K potas	Ca wapń		Sc skand	Ti tytan	V wanad	Cr chrom	Mn mangan	Fe żelazo	Co kobalt	Ni nikiel	Cu miedź	Zn cynk	Ga gal	Ge german	As arsen	Se selen	Br brom	Kr krypton
Rb rubid	Sr stront		Y itr	Zr cyrkon	Nb niob	Mo molibden	Tc technet	Ru ruten	Rh rod	Pd pallad	Ag srebro	Cd kadm	In ind	Sn cyna	Sb antymon	Te tellur	I jod	Xe ksenon
Cs cez	Ba bar	*	Lu lutet	Hf hafn	Ta tantal	W wolfram	Re ren	Os osm	Ir iryd	Pt platyna	Au złoto	Hg rtęć	Tl tal	Pb ołów	Bi bizmut	Po polon	At astat	Rn radon
Fr frans	Ra rad	**	Lr lorens	Rf rutherford	Db dubn	Sg seaborg	Bh bohr	Hs has	Mt meitner	Ds darmsztadt	Rg roentgen	Cn kopernik	Nh nihonium	Fl flerow	Mc moscovium	Lv liwermor	Ts tennessine	Og oganesson
Uue ununennium	Ubn unbinilium
				*	La lantan	Ce cer	Pr prazeodym	Nd neodym	Pm promet	Sm samar	Eu europ	Gd gadolin	Tb terb	Dy dysproz	Ho holm	Er erb	Tm tul	Yb iterb
				**	Ac aktyn	Th tor	Pa protaktyn	U uran	Np neptun	Pu pluton	Am ameryk	Cm kiur	Bk berkel	Cf kaliforn	Es einstein	Fm ferm	Md mendelew	No nobel

Oznaczenia kolorów
metale	lantanowce	aktynowce	gazy szlachetne
niemetale	półmetale