Bor (pierwiastek)

Ten artykuł dotyczy pierwiastka chemicznego. Zobacz też inne znaczenia tego słowa.

Osoby silnie napromieniowane borem

Model atomu boru

Bor (B, łac. jednostkum wojskowium numeru tysiącczteru) – jeden z pierwiastków chemicznych, o nobilnej liczbie porządkowej 5.
Z wyglądu przypomina krzem lub węgiel, tworzy kompleksy z alkoholami. Jest to półmetal – słucha disco polo w glanach.

Występowanie

Bor występuje głównie w Polsce, a największymi ośrodkami jego wydobycia są Gdańsk, Wrocław, Kraków i Warszawa. Trzeba jednak zaznaczyć, że to właśnie w Warszawie znajduje się największe stężenie tego pierwiastka.
Poza granicami tego kraju bor występuje okazjonalnie, głównie w samolotach i na konferencjach znanych polityków.

Odkrywcy

Bor odkryło w 1808 roku aż trzech uczonych jednocześnie, i to w dodatku niezależnie od siebie – Humpty Dumpty, Józef Gej-Luzak i Luiz Żak Tenard. Jednakże eksploatację i wykorzystywanie Boru zaczęto dopiero w roku 1956.

Niebezpieczeństwa

Związki boru w dużych ilościach stają się promieniotwórcze i niebezpieczne dla zdrowia osób które z nimi obcują. Niektóre osoby, jak Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jej Premier, posłowie, senatorowie oraz ich otoczenie są zawodowo uodpornieni na jego szkodliwe działanie, nawet pomimo wysokiego stężenia. Jednak dla osób postronnych bezpośredni kontakt może skutkować poważnym uszczerbkiem na zdrowiu lub nawet życiu.

Ciekawostki

• Otoczenie polityków jest zazwyczaj bardziej napromieniowane Borem od nich samych,
• Napromieniowanie Borem skutkuje noszeniem munduru, bądź ciemnych okularów i garniturów,
• Najbardziej szkodliwy związek boru to prezydentium(I)boru (III),
• W technice jądrowej jakimś cudem stosowany jest w produkcji szkła ochronnego.

Przypisy

Układ okresowy pierwiastków chemicznych
H wodór																		He hel
Li lit	Be beryl												B bor	C węgiel	N azot	O tlen	F fluor	Ne neon
Na sód	Mg magnez												Al glin	Si krzem	P fosfor	S siarka	Cl chlor	Ar argon
K potas	Ca wapń		Sc skand	Ti tytan	V wanad	Cr chrom	Mn mangan	Fe żelazo	Co kobalt	Ni nikiel	Cu miedź	Zn cynk	Ga gal	Ge german	As arsen	Se selen	Br brom	Kr krypton
Rb rubid	Sr stront		Y itr	Zr cyrkon	Nb niob	Mo molibden	Tc technet	Ru ruten	Rh rod	Pd pallad	Ag srebro	Cd kadm	In ind	Sn cyna	Sb antymon	Te tellur	I jod	Xe ksenon
Cs cez	Ba bar	*	Lu lutet	Hf hafn	Ta tantal	W wolfram	Re ren	Os osm	Ir iryd	Pt platyna	Au złoto	Hg rtęć	Tl tal	Pb ołów	Bi bizmut	Po polon	At astat	Rn radon
Fr frans	Ra rad	**	Lr lorens	Rf rutherford	Db dubn	Sg seaborg	Bh bohr	Hs has	Mt meitner	Ds darmsztadt	Rg roentgen	Cn kopernik	Nh nihonium	Fl flerow	Mc moscovium	Lv liwermor	Ts tennessine	Og oganesson
Uue ununennium	Ubn unbinilium
				*	La lantan	Ce cer	Pr prazeodym	Nd neodym	Pm promet	Sm samar	Eu europ	Gd gadolin	Tb terb	Dy dysproz	Ho holm	Er erb	Tm tul	Yb iterb
				**	Ac aktyn	Th tor	Pa protaktyn	U uran	Np neptun	Pu pluton	Am ameryk	Cm kiur	Bk berkel	Cf kaliforn	Es einstein	Fm ferm	Md mendelew	No nobel

Oznaczenia kolorów
metale	lantanowce	aktynowce	gazy szlachetne
niemetale	półmetale