Skand
Szablon:T dwudziesty pierwszy pierwiastek chemiczny, najlżejszy z całej masy metali przejściowych. Podobnie jak wapń, jest dość nieśmiały i wystawiony na powietrze pokrywa się warstwą tlenku. Skand znany jest ludzkości pod piętnastoma wersjami, jednak tylko jedna jest stabilna, a reszta się nie nadaje. Jego istnienie przewidział prorok Dymitr Mendelejew, a odkryty został sześć lat później przez idącego za jego tropem Szweda, Nilssona. Nawet najbardziej aktywne wyobraźnią umysły nie przypuszczały, że takowy pierwiastek może istnieć, a co dopiero mieć jakiekolwiek zastosowanie. Jak się okazuje, nie było to dalekie od prawdy.
Zastosowanie
Ponieważ odkryty został dla sportu, trudno o jakąś większą użyteczność tego metalu. Dodawany do stopu z innymi metalami, pozwala zmniejszyć jego masę, zachowując oryginalne właściwości. Jego tlenek jest głównym składnikiem torweitytu, o którym nawet Wikipedia nie ma nic do powiedzenia. Tym bardziej w biologii jest on zupełnie bezużyteczny, z wyjątkiem tego, że okazjonalnie powoduje raka (można go więc zakopać sąsiadom pod domem i cierpliwie czekać na efekty). Stosowany jest jako dodatek do stopów, z których produkuje się anteny telefonów komórkowych. W połączeniu z jodem i sodem służył do produkcji lamp metalohalogenkowych, ale takie wynalazki to tylko w USA działały i dość szybko je wycofano na rzecz bardziej zajebistych metali, takich jak tul, itr, ind, a nawet tor. Polskie lampy sodowo-skandowe działały krócej niż niejedne żarówki, co wcale nie jest dziwne, biorąc pod uwagę, jaki metal tam zastosowano.
Układ okresowy pierwiastków chemicznych | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
wodór |
hel | |||||||||||||||||
lit |
beryl |
bor |
węgiel |
azot |
tlen |
fluor |
neon | |||||||||||
sód |
magnez |
glin |
krzem |
fosfor |
siarka |
chlor |
argon | |||||||||||
potas |
wapń |
skand |
tytan |
wanad |
chrom |
mangan |
żelazo |
kobalt |
nikiel |
miedź |
cynk |
gal |
german |
arsen |
selen |
brom |
krypton | |
rubid |
stront |
itr |
cyrkon |
niob |
molibden |
technet |
ruten |
rod |
pallad |
srebro |
kadm |
ind |
cyna |
antymon |
tellur |
jod |
ksenon | |
cez |
bar |
lutet |
hafn |
tantal |
wolfram |
ren |
osm |
iryd |
platyna |
złoto |
rtęć |
tal |
ołów |
bizmut |
polon |
astat |
radon | |
frans |
rad |
lorens |
rutherford |
dubn |
seaborg |
bohr |
has |
meitner |
darmsztadt |
roentgen |
kopernik |
nihonium |
flerow |
moscovium |
liwermor |
tennessine |
oganesson | |
ununennium |
unbinilium |
|||||||||||||||||
lantan |
cer |
prazeodym |
neodym |
promet |
samar |
europ |
gadolin |
terb |
dysproz |
holm |
erb |
tul |
iterb | |||||
aktyn |
tor |
protaktyn |
uran |
neptun |
pluton |
ameryk |
kiur |
berkel |
kaliforn |
einstein |
ferm |
mendelew |
nobel |
Oznaczenia kolorów | |||
---|---|---|---|