Cesarstwo Rzymskie
Cesarstwo Rzymskie – starożytne państwo obejmujące obszary basenu Morza Śródziemnego i całą Galię. Cesarstwo powstało 27 roku p.n.e., kiedy Oktawian August znalazł sposób na podbicie ostatniej wioski w Galii, dzielnie broniącej się za pomocą Kociołka Panoramixa. Cesarstwo Rzymskie było pierwszym krajem posiadającym swój hymn państwowy: quidquid Latine dictum sit, altum videtur.
Historia
Początki
Po podbiciu ostatniej wioski w Galii Oktawian August zdecydował się stworzył nowe państwo, które nie będzie mieć nic wspólnego z republiką, która była za Cezara. Jedną z jego pierwszych decyzji było stworzenie aktywnego społeczeństwa, które będzie samo decydować o wielu sprawach. Pomysł zaniechano w 33 roku naszej ery, kiedy to w Jerozolimie Żydzi (podżegani przez populistów z frakcji faryzeuszy) postanowiła opowiedzieć się za uwolnieniem kryminalisty Barabasza kosztem Chrystusa. Podczas przerwy w latach 33-64 władze sprawował sam cesarz, otaczający się senatorami. Rozkwit tej formy rządu był za Kaliguli, który widząc niedoskonałość ówczesnego modelu słuchał się tylko swojego konia. Po latach do dawnego pomysłu wrócił Neron, gdy okazało się, że decyzja z 33 roku okazała się dobra. Cesarz zauważył jednak, że gdyby zachowano to prawo to dzisiaj nie męczyłby się z sektą zagrażającej istnieniu Cesarstwa. W przerwach od dyskusji na temat kształtu państwa pisał pierwszą w historii świata ustawę o krajobrazie przestrzennym we współpracy z nadwornym pisarzem Henricusem Sencewicusem. Przez wieloletnie zaniedbania Neron tak intensywnie pracował, że robota paliła mu się w rękach. Ustawę przetestowano w 64 roku w Rzymie, a później w 70 roku w Jerozolimie. Dzięki uporządkowaniu ulic ocieplono wizerunek miasta. Jedną ze zmian było zastąpienie kwadratowych płyt chodnikowych okrągłymi (tzw. Burning). Lepiej prezentuje się drogi sprawiły, że Nerona zaczęto nazywać Burning ROM-em.
Po śmierci Nerona w 68 roku próbowano wrócić do tradycyjnego modelu rządzenia, jeszcze sprzed 27 roku. Sama myśl o powrocie do republiki doprowadziła do wielkich walk o władzę i do masowego pogromu Żydów. Walkę o tron wygrał Wespazjan, który w ramach zadośćuczynienia obniżył podatki, obiecał ograniczyć inwestycje państwa w kulturę (np. rezygnując z odbudowy zabytkowej Świątyni Jerozolimskiej).
II wiek
II wiek to głównie rozwijanie armii, inwestycje w budownictwo (w drogi, wały w Brytanii i akwedukty) i ciągły wstyd, że Rzym zamiast podbić prestiżową Persję zadowala się jakąś tam Dacją. Symbolem II wieku stał się mur Hadriana. Cesarz Hadrian po wycieczkę do Chin pozazdrościł muru zapewniającego ochronę przed wrogami. Nie chcąc być gorszy wymyślił hasło Fac Imperium iterum fortis i w 128 roku rozpoczął budowę własnej ściany na północy imperium. Mur powstał w odpowiedzi przed zalewem nielegalnych imigrantów zagrażających rynkowi pracy niewolników. Rok później Hadrian pożałował swojej decyzji, gdyż imigranci omijali mur, płynąc przez Morze Północne do obozu w Calais. Dodatkowe problemy sprawiali także Brytole, którzy mieli dosyć nierządnicy rzymskiej i opowiedzieli się za wygonieniem okupanta. Po kilkudziesięciu głosowaniach w 416 roku decyzję o odejściu ogłosiła Teresa Maiuis. Niezależność połączone z rządami kobiety doprowadziły do wieloletniego kryzysu, trwającego do okolic 1066 roku.
Kryzys i upadek
W okolicach 200 roku Septymiusz Sewer wpadł na pomysł, by ograniczyć liczbę urzędników. W tym celu zastąpił poborców podatków żołnierzami. W efekcie coś zaczęło się psuć, kiedy okazało się, że nie ma kto bronić granic. Aby mieć pieniądze na zatrudnienie nowych żołnierzy, nieznacznie podniesiono podatki. W efekcie wyginęła klasa średnia, która zamiast płacić wysokie podatki wolała iść do armii i ginąć na pierwszej lepszej bitwie. Brak kupujących zboża doprowadził z kolei do kryzysu w rolnictwie i sektorze usług (głównie w handlu niewolników). Próby naprawy finansów skończyły się fiaskiem, gdyż spora część mieszkańców nie chciała tracić swoich świadczeń socjalnych. Wkrótce kraj zaczął się dzielić na dwa fronty: zachodni wierzący w obecny system, który należało tylko poprawić oraz na drugi, który podkreślał, że największe sukcesy odnosiło państwo gdy za Kaliguli były niższe podatki. Dalsze problemy finansowe tylko pogłębiały podział.
W 395 roku Cesarstwo rozpadło się na dwie części: zachodnią, która przez drukowanie pieniędzy bez pokrycia oraz promowanie nowoczesnego modelu społeczeństwa rozpadła się trochę szybciej od konserwatywnej wschodniej części. Wschodnia (ze stolicą w Konstantynopolu) przetrwała do 1453 roku, dumnie odpierając takie zagrożenia jak: Hunowie czy inflacja. Aby odróżnić się, Cesarstwo Wschodniorzymskie zaczęło mówić po grecku. Z czasem Wschód do reszty zaczął naśladować starożytną Grecję – wszelkie idee kończyły się na papierze a jak toczyli walki to właściwie sami z sobą (np. dyskutując o dogmacie Trójcy Świętej). Z Rzymu Wschód zaczerpnął zawody sportowe – głównie walki gladiatorów, którzy w nowych czasach zostali zastąpieni przez przeciwników Justyniana I.
Gospodarka
Gospodarka Cesarstwa Rzymskiego opierała się na handlu barterowym – i tak na przykład Egipt dawał Rzymowi zapasy papirusu, a w zamian Rzym brał z Egiptu zboże. Wzrost gospodarczy z I wieku był możliwy za sprawą braku publicznej służby zdrowia, biurokracji i sanepidu, niskich podatków i innych znanym nam pomysłom. Z czasem jednak nadmierne rozdawnictwo chleba podczas igrzysk doprowadziło do wzrostu inflacji. Kolejni cesarzowi, aby ratować budżet, bili kolejne monety, starali się zmniejszyć szarą strefę niepłacącej podatków, tworzyli nowe programy socjalne i realizowali inne znane nam skądś pomysły.
Ciekawostki
- W Cesarstwie Rzymskim obowiązywało prawo nakazujące prostytutkom malować włosy na blond lub rudo.
- Najpopularniejszym daniem w starożytnym Rzymie była tzw. Incepcia – krowa nadziewana świnią nadziewaną gęsią nadziewaną kaczką nadziewaną kurczakiem. Pierwszy przypis na krowę zachował się za sprawą kucharza Christophera Nolanusa pochodzącego z miasta Dicaprio.
