Podręcznik językowy

Podręcznik językowy

Podręcznik językowy – książka, której celem (w teorii) jest nauczyć języka obcego. Zwykle zawiera kilkaset stron, zupełnie niepotrzebnie, gdyż większość przetrzymuje próbę najwyżej kilku kartek. Ponieważ język obcy to nie matematyka, nie jest tak, że w każdym podręczniku 2 + 2 = 4, a już na pewno nie tak, że tego samego czasu używa się zawsze w tych samych okolicznościach. Stąd autorzy podręczników wykreowali kilkaset rodzajów gramatyki; uczeń, który uczył się z podręcznika A, za żadne skarby nie odnajdzie się w podręczniku B. Jeszcze gorzej, gdy przyjdzie mu zmienić podręcznik w trakcie nauki: każdy kieruje się własną, hermetyczną logiką. Jest to prawdopodobnie powód, z którego większość uczniów kończy na poziomie A1.

Czytanki

Mr Smith zawsze mieszka w Londynie

Ciekawostki obyczajowe zdarzają się wyłącznie w językach skandynawskich

W podręcznikach do języka niemieckiego Niemcy składają się wyłącznie z Berlina. Austria i Szwajcaria, a tym bardziej Liechtenstein, nie istnieją

A pan Dupin w jakim mieście mieszka?

Co by się zbyt wiele nie nauczyć...

Zazwyczaj bohaterem podręcznika jest rodzinka 2+2 (której zawsze wychodzi 4) plus jakiś kotek i piesek i która ma życie jak w Madrycie (nawet jeśli nie jest to podręcznik języka hiszpańskiego). Zwyczajne problemy drugiego świata najczęściej ich nie dotyczą: śpią na forsie, jedzą to co najlepsze itd. Osoba uczona języka na współczesnych podręcznikach przyjeżdża do Londynu i rzadko jest w stanie poradzić sobie z najprostszym problemem: od zawiązania buta (cholera, jak są sznurowadła po angielsku?) do przebukowania biletu na samolot. A już naprawdę tragedia, jeśli trafi do szpitala, aresztu czy w inne nieprzyjemne miejsce: w podręcznikach do nauki języka obcego jedyne problemy dotyczą ochrony środowiska. Potrafi za to wyrazić potrzebę posiadania chleba w czasie Future Perfect Progressive, obowiązkowo w stronie biernej, a po francusku w odpowiedniej formie subjonctif. Pomysł, że podręcznik ma być przyjacielem ucznia, służyć mu także jako słownik i rozmówki, zarzucono w II połowie XX w. jako fanaberie metodyków.

Uniwersalne

• Nieuprzejmi urzędnicy, kasjerzy i konduktorzy nie zdarzają się.
• Bohaterowie do kościoła udają się wyłącznie w celach turystycznych.
• Homoseksualni bohaterowie nie zdarzają się.
• Dzieci w podręcznikach obcych rodzą się bez zapłodnienia i ciąży.
• Bohaterowie podręczników żyją wiecznie, żaden nie umiera na kartach książki.
• Jeśli bohaterowie sięgają po alkohol, zazwyczaj jest to piwo, przy wyjątkowych okazjach wino.
• Świat podręczników języków obcych jest całkowicie pozbawiony narkotyków.
• Większość chorób leczy się aspiryną, która działa już w następnej linijce tekstu.
• Bohaterowie współczesnych podręczników nie palą papierosów, a zapytani, czy palą, zawsze odpowiadają przecząco.
• Cudzoziemiec, niezależnie od rasy, zawsze uzyska szybką i fachową pomoc.
• Cudzoziemcy pojawiają się masowo głównie na dworcach kolejowych i lotniskach, gdzie nigdy nie mogą znaleźć swojego peronu/terminalu i zawracają dupę komu tylko się da.
• Każdego cudzoziemca należy skomplementować, że dobrze mówi w języku obcym.
• Bohaterowie, gdy nie mają co robić, prawie zawsze idą do kina.
• Nastolatkowie w podręcznikach szybko przechodzą mutację i rozmawiają ze sobą głosami 30-letnich mężczyzn.
• Poza Europą świat jest kilkadziesiąt lat od przodu i wycieczka w te rejony to niesamowita przygoda.
• Dziewczyna w podręczniku reaguje pozytywnie na każdą próbę poderwania jej i przyjmuje natychmiast każde zaproszenie.
• Uczeń wychowany na podręczniku języka obcego nie da sobie rady w większości sytuacji kryzysowych, jako że nie przytrafiają się one bohaterom podręczników.
• Bohaterowie na śniadanie zawsze piją kawę.
• Obiady rzadko je się w domu, najczęściej w restauracjach, o które należy obowiązkowo zapytać po drodze; o kolacji nie wspomina się w ogóle.
• Każdego obowiązkowo należy zapytać się, czy słodzi swoją kawę/herbatę, mimo że się go zna od kołyski.
• Wyraz „śmieci” pojawia się w czwartym roku nauki języka, wcześniej jajka nie mają skorupek a butelki nigdy nie są puste i nie wywala się ich.
• Przed pójściem spać bohaterowie rzadko rozbierają się, a już na pewno żaden nie zdejmuje majtek, by nałożyć spodnie od piżamy.
• Jeśli w zdaniu wystąpi pociąg, to najczęściej jako spóźniony bądź odwołany.
• Bohaterowie czytanek najczęściej grają w tenisa, czasem jeżdżą na rowerze.
• Jeśli bohater czytanki ma problem, zazwyczaj jest on rozwiązywalny w jednominutowej rozmowie.
• Bohaterowie czytanki zawsze są zdrowi, nigdy nie chce im się kupy i siku, a jeśli już zachorują, to zdrowieją w tym samym tekście.
• Dzieci w czytankach zawsze są grzeczne i prawie zawsze szczęśliwe, prawie nigdy nie są karcone przez rodziców.
• Dojrzewający chłopcy nie mają problemów z trądzikiem a dziewczęta z miesiączką.
• Wszystkie gotowane potrawy są wspaniale i żadna nie jest przypalona.
• Na lotniskach opisanych w podręcznikach nigdy nie giną walizki. Jeśli już jakaś się zawieruszy, po chwili pracownik lotniska odnajduje ją i oddaje pasażerowi wśród licznych rewerencji.
• Bohaterowie podręczników mają wszystkie części ciała oprócz tyłka i narządów płciowych.
• Bohaterowie nie mają kłopotów finansowych, jeśli pożyczają pieniądze to nigdy od kogoś a zawsze komuś.
• Policja istnieje głównie po to, by informować, gdzie znajduje się dana ulica.

Język angielski

• Jeden z bohaterów czytanki zawsze będzie się nazywał Mr Smith.
• Mrs Smith najczęściej nie pracuje albo szuka pracy.
• Bohater mieszka zawsze w domu jednorodzinnym, nigdy nie w bloku.
• Najważniejszym problemem pana Smitha, który mu spędza sen z oczu, jest globalne ocieplenie.
• Bohater czytanki zawsze mieszka w stolicy, głównie w Londynie i zawsze możliwie blisko centrum.
• Większość bohaterów pisze prawie wyłącznie ołówkiem.
• Pan Smith do pracy dojeżdża metrem do którego ma, z dowolnego punktu w mieście, najwyżej 50 m, obojętnie, gdzie mieszka.
• Żona pana Smitha nigdy się nie puszcza.
• Najważniejszym problemem pani Smith jest to, czy kupić sukienkę w kolorze niebieskim czy różowym.
• Mieszkańcy domu zwykle używają telefonów stacjonarnych, czasami zdarza się, że rozmawiają przez komórkę.
• O SMSach można za to usłyszeć na niektórych lekcjach dotyczących slangu młodzieżowego.
• Bohaterowie czytanek nigdy nie klną, najwyżej mówią „sorry”.
• Nie istnieje podręcznik, w którym pojawiają się słowa „orgazm”, „wytrysk” i „erekcja”. Seks występuje wyłącznie w postaci pytania: „What is your sex?”. Odpowiedzi „Very good, thank you” i „Twice a week” nie jest uznawana.
• Wszystkie samoloty lecące do Londynu lądują na Heathrow.
• Bohater czytanki nawet godzinę przed śmiercią czuje się dobrze i takoż odpowiada na pytanie „How are you?”, obowiązkowo radosnym głosem.
• Młodzi bohaterowie rozdziału o technologii bądź nauce i technice mają lekcje z nauczycielem-robotem, podlatują do szkoły plecakami odrzutowymi, a do ich mózgów zostały wszczepione chipy.
• Z powyższą tematyką zawsze łączy się nauka o czasach Future, konstrukcji „be going to” i kosmitach.

Język rosyjski

• W pierwszym rozdziale są słowa podobne do języka polskiego i najpotrzebniejsze zwroty i wyrażenia (jak nosorożec, świerk, węgiel).
• W drugim rozdziale zamiast podstawowych zwrotów są opisy krajów byłego Związku Radzieckiego oraz tłumaczenie, że Moskwa nie leży nad Wołgą.
• Jak jedziesz koleją, to tylko Transsyberyjską.
• Wakacje to tylko w daczy lub Soczi.
• Po ulicach podróżujesz wyłącznie marszrutką pomimo tego, że są popularne w każdym kraju postsowieckim z wyjątkiem Rosji.
• Na obiad zawsze jest barszcz.
• W Rosji nastolatkowie głównie piszą maile do znajomych z Europy, którzy nie mieszkają poza stolicami kraju.
• W Moskwie nie ma korków, drożyzny i FSB.
• Od 30 lat w podręcznikach sok pomarańczowy tłumaczy się na оранжевый сок (oranżewyj sok). Poprawną formę (апельсинный сок, tj. apelsinnyj sok) poznasz dopiero na lektoratach na studiach wyższych.
• Według podręczników kasza po rosyjsku гречневая каша (greczenaja kasza) lub po prostu каша. Według Rosjan Polacy od 60 lat powielają błąd i nie wiedzą, że nasza kasza to tzw. гречка (greczka).
• Jeśli masz rosyjski na studiach, to bohaterowie czytanki zawsze głosują na Putina.

Inne języki

• Pan Schmidt w podręcznikach za komuny zawsze mówił „Sonnabend”, a obecnie mówi tylko „Samstag”.
• Każdy podręcznik języka niemieckiego zawiera musowo historię muru berlińskiego.
• W podręcznikach języka niemieckiego Austria i Szwajcaria, a już co dopiero Liechtenstein nie istnieją.
• W podręcznikach łaciny Rzymianin zawsze jest bardzo dobry dla swoich niewolników, a na końcu książki zawsze zwraca im wolność.

• ...a czasem starożytny Rzym to osadzony w rzeczywistości czat, gdzie każdy w kółko wita się, pozdrawia i wita ponownie z resztą przybyłych.

• Bohaterowie żyjący bez ślubu zdarzają się głównie w podręcznikach języka szwedzkiego, nigdy rosyjskiego.
• Jedyną rzeką w Anglii jest Tamiza, a we Francji Sekwana, o rzekach w Niemczech raczej się nie wspomina.
• Paryż tak naprawdę zawiera wiele cennych budynków, a nawet pereł architektury, ale jedynym obiektem godnym opisania jest wieża Eiffla.
• Statystyczny Niemiec żywi się wyłącznie Bratwurstami i na co dzień chodzi w bawarskim stroju ludowym.

Gramatyka i ćwiczenia

Idealna, uporządkowana i czytelna strona podręcznika języka obcego

Wszystko co powinieneś wiedzieć o drugim trybie warunkowym

Tłumaczenie gramatyki w przystępny sposób to cecha, której szczęśliwie wyzbyto się jeszcze w latach siedemdziesiątych, wprowadzając tzw. gramatykę funkcjonalną, która polega na tym, by pokazać kilka zdań i oczojebną tabelkę. We współczesnych podręcznikach gramatyka występuje jedynie w ćwiczeniach i zadaniach. Tryumfy święci metoda komunikacyjna, która zakłada, że uczeń ma mówić – nieważne co, nieważne jak, byle po angielsku (niemiecku, francusku). Tłumaczenia fonetyczne zredukowano do zera, tak samo podawanie transkrypcji fonemicznej – kto by zrozumiał te wszystkie robaczki? To nie starożytny Egipt. Uczeń wychowany na współczesnym podręczniku idzie do sklepu po bułki zastanawiając się, czy lepiej zapytać w Past Perfect czy w Future in the Past Perfect Progressive, bo w podręczniku mu nie wytłumaczono.

• Najtrudniejsze zagadnienia są wytłumaczone w postaci druku na grafice, w wyniku czego tłumaczenie jest nieczytelne.
• Trudne zagadnienia tłumaczone są metodą łatwo zauważyć.
• Im trudniejsza lekcja, tym na stronie występuje większy chaos graficzny.
• Reguła gramatyczna podana w podręczniku A będzie zaprzeczona w podręczniku B.
• Jeśli już uda się zakupić dobry podręcznik gramatyki, będzie zawierał rozdziały w porządku alfabetycznym.
• Najbardziej zawiła reguła gramatyczna podana będzie w tabelce z dwoma kolumnami bez dodatkowych objaśnień.
• Im trudniejsze zagadnienie gramatyczne, tym krótsza i bardziej kolorowa tabelka.
• Po wyjaśnieniu trudnego zagadnienia następny rozdział zawiera dwa zagadnienia jeszcze trudniejsze.
• Końcowe lekcje, jako te, których zazwyczaj się nie przerabia, zawierają najważniejsze tematy gramatyczne z całego kursu.
• Objaśnienie problemu gramatycznego zawsze zawiera nieznany termin.
• Co najmniej jedno zdanie w ćwiczeniu będzie zawierać słowo lub zwrot, którego nie ma w programie kursu.
• Słowo, które chcesz sprawdzić, najpewniej nie jest zamieszczone w słowniczku na końcu książki albo występuje w innym kontekście.
• Ćwiczenie, które chcesz zrobić sam, zawsze wymaga partnera.
• Podręcznik, który zakupiłeś, nigdy nie zawiera rozwiązań zadań i ćwiczeń.
• Rozwiązania ćwiczeń nie zawierają nigdy wariantu, który uważasz za najlepszy.
• W ćwiczeniach najmniej oczekiwana forma jest zawsze poprawna.
• Rozwiązanie może być prawidłowe i zrozumiałe, ale niewłaściwe, bo akurat nie ten czas ćwiczycie.
• Przyjmuje się z definicji, że uczeń zna właściwy rodzajnik i unika podawania go w słowniczkach.
• Idiomy występują wyłącznie w podręcznikach na szczeblu C1 i C2, w związku z czym większość uczniów nie spotyka się z nimi w ogóle.

Inne

Podręczniki pod koniec nauki

Jakość podręczników zawsze była pod psem; producenci nie mogą zrozumieć, że jest to książka wielokrotnego użytku, otwierana kilkanaście razy w tygodniu, czego efektem jest jakość zbliżona do romansidła z jakiegoś Harlequina. Możliwość składania książek na komputerze spowodowała orgazm u różnej maści grafików, którzy nareszcie mogli nakur kilkanaście elementów na siebie, by koniecznie utrudnić korzystanie z podręcznika. Dodatkowe rozrywki pojawiły się wraz z powstaniem multimediów – zamiast ubywać, przybyło problemów, zwłaszcza z obsługą oprogramowania i stron internetowych.

• Podręcznik języka obcego ma zawsze miękkie okładki, w wyniku czego już w miesiąc po rozpoczęciu nauki jest wyświechtany.
• Ćwiczenia do podręcznika wydawane są na papierze kredowym, w wyniku czego zapisanie czegokolwiek ołówkiem jest niemożliwe.
• Wycieranie gumką wpisów dokonanych ołówkiem przez poprzedniego użytkownika powoduje w najlepszym wypadku czarne plamy na stronie.
• Użycie zakreślacza zamazuje pół strony albo przebija kilka kartek do tyłu.
• Im droższy podręcznik, tym większa szansa, że rozwiązania zadań będą w odrębnym tomie, który należy zakupić.
• Im nowszy jest podręcznik, tym mniej gramatyki zawiera; współczesne podręczniki (pozdrowienia dla pani Virginii Evans) składają się prawie wyłącznie z ćwiczeń i zadań.
• Każde pytanie do omówienia w grupie musi dotyczyć bardzo kontrowersyjnego tematu, najlepiej bez łatwej odpowiedzi, na przykład przymuszania ludzi do przejścia na emeryturę.
• Tematy do dyskusji pojawiają się na początku rozdziału, zanim pozna się przydatne wyrażenia i zwroty.
• Podręcznik elektroniczny lub oprogramowanie zazwyczaj ma błąd w najważniejszym miejscu.
• Test e-learningowy ma skopane rozpoznawanie znaków i nie uznaje „it's” zamiast „it`s”.
• Ewentualnie brak kropki na końcu zdania powoduje błędną odpowiedź.
• Płyta kompaktowa dołączona do podręcznika ma zawsze kłopoty z uruchomieniem na naszym komputerze.
• Strony z dodatkowymi ćwiczeniami do naszego podręcznika zazwyczaj nie przyjmują hasła podanego nam przez producenta.