Zakład Pascala
(...) istnieje nieskończenie wiele możliwości. Np. istnienie Boga wynagradzającego za niewiarę w niego lub za jedzenie lodów truskawkowych
- Wikipedia o zakładzie Pascala
Zakład Pascala – słynna umowa losowa zawarta pomiędzy francuskim filozofem i matematykiem Blaisem Pascalem a Bogiem.
Treść umowy
Zgodnie z umową Blaise miał dostać 1000 luidorów, jeśli w ciągu godziny od zawarcia umowy Bóg nie udowodni mu swojego istnienia. Jeśli jednak Bóg udowodniłby mu swoje istnienie, Blaise miał dać Bogu 1000 luidorów oraz podpisać cyrograf z Szatanem.
Zakład i odegranie
Blaise wygrał zakład. Godzinę po jego zawarciu Bóg nie dał żadnych oznak istnienia i tym samym Blaise zgarnął 1000 luidorów. Filozof postanowił dać jednak Bogu drugą szansę i podwoił stawkę oraz czas. Jednak Bóg znowu przegrał.
Blaise powtarzał zakład for infinite money.
Skutki zakładu
Po latach gry Blaise podsumował ile wygrał i przesłał Watykanowi prośbę o ostateczne uregulowanie zakładu. Suma, która pojawiła się w liście Pascala była prawdopodobną przyczyną śmierci papieża Urbana VIII.
Jednak następca Urbana – Innocenty X stwierdził, że Watykan nie pokryje długu twierdząc, iż w liście Pascal nie stwierdził, o którego Boga mu chodzi. Herezja, jaką wygłosił papież, omal nie doprowadziła do tego, że potrzebny byłby kolejny następca w tamtym roku – na szczęście początkowo podejrzewana apopleksja okazała się zwykłym skokiem ciśnienia.
Tak czy owak Innocenty X odesłał Blaise'a do muzułmanów, twierdząc, że oni będą skorzy, aby zapłacić dług.
Muzułmanie odmówili zapłaty długu twierdząc, że Bóg nawet gdyby przegrał taki zakład, to i tak by wygrał, bo Bóg zawsze wygrywa.
I tak od religii do sekty, od sekty do religii prośba o uregulowanie długu krążyła po świecie – nawet po śmierci Pascala jego potomkowie nie zaprzestali dochodzenia swoich praw.
Ostatecznie dług spłacili mormoni, którzy zawarli z potomkami Pascala umowę, zgodnie z którą mieli przyznać, że Pascal przegrał zakład z mormońskim Bogiem.
Krytyka
W XVIII w. William Paley zadał słynne pytanie, odnosząc się do zakładu Pascala, Kto przegrał zakład?. Paley w efekcie ukuł argument teleologiczny o ślepym zegarmistrzu. Zgodnie z argumentem Pascal musiał być ślepym zegarmistrzem i nie wiedział z kim zawiera zakład.
W 2 poł. XX w. Richard Dawkins skrytykował Paleya twierdząc, że ślepym zegarmistrzem to chyba był on sam, a Pascal udowodnił, że Bóg nie istnieje. W końcu nawet Bóg nie był w stanie udowodnić, że istnieje. Powstało jednak zasadnicze pytanie – Skąd się wziął zegarmistrz?
