Język francuski: Różnice pomiędzy wersjami
Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
(EK) |
Znacznik: edytor wizualny |
||
| (Nie pokazano 92 wersji utworzonych przez 62 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Język francuski''' – poplątany język, używany we Francji, a także w kilku innych afrykańskich krajach. Dowodem na poplątanie tego języka jest drastyczna różnica pomiędzy pisownią a wymową np. L'Haÿ-les-Roses czyta się jako ''laj le ros'', a nazwę miasta Bordeaux – ''bordo''. Język francuski jest także metodą tortury w [[Gimnazjum|gimnazjach]] i [[liceum ogólnokształcące|liceach]] wykorzystywaną przez złośliwych nauczycieli, na niczego nie spodziewających się uczniach. Wraz z reformą każda nowa klasa w gimnazjum musi mieć przynajmniej dwa języki obce. |
|||
{{EK|[[N:NNNW]]}} |
|||
'''Język [[Francja|francuski]]''' (fr. ''la langue française'' lub prościej ''le français'') – [[język (mowa)|język]] pochodzenia [[języki indoeuropejskie|indoeuropejskiego]] z [[grupa językowa|grupy]] [[języki romańskie|języków romańskich]]. Jako [[język ojczysty|językiem ojczystym]] posługuje się nim ok. 65 mln ludzi – mieszkańców Francji, ok. 42% [[Belgia|Belgów]], czyli 4,7 mln, 13% mieszkańców Szwajcarii ok. 1 mln osób oraz mieszkańcy [[Kanada|kanadyjskiej]] [[Podział administracyjny Kanady|prowincji]]<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Province</ref> [[Quebec|Québec]] oraz [[Ontario]], [[Nowy Brunszwik|Nouveau-Brunswick]], – ok. 8 mln osób. Ok. 201 milionów używa francuskiego na całym świecie jako języka głównego (oszacowanie z r. 2009 wg Organisation mondiale de la Francophonie) a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach [[Maghreb]]u). Wiele z tych osób mieszka w krajach, gdzie francuski jest jednym z [[język urzędowy|języków urzędowych]] bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w [[Algieria|Algierii]], [[Maroko|Maroku]], i [[Tunezja|Tunezji]], gdzie nie ma statusu [[język urzędowy|języka urzędowego]] jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach [[Czarna Afryka|Czarnej Afryki]], gdzie jest jedynym [[język urzędowy|językiem urzędowym]] i używa go 96 milionów ludzi. |
|||
== Język francuski w szkołach == |
|||
Język francuski jest używany także w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] przez potomków osadników z [[Francja|Francji]] (ok. 2 mln), głównie w stanach [[Luizjana]] ([[Cajun]]owie) i [[Maine]] oraz we [[Włochy|Włoszech]] (100 tys.). Ponadto posługują się nim mieszkańcy dawnych [[Francuskie imperium kolonialne|kolonii francuskich]] w [[Azja|Azji]] ([[Wietnam]], [[Laos]], [[Kambodża]]) i [[Liban]]u na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]<ref>[http://www.francophonie.org/-Reperes-.html Organisation internationale de la Francophonie<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. |
|||
Popularny wśród nastoletnich kurtyzan oraz ambitnych matek drugoklasistów. Uważany za najciekawszy język obcy ze względu na niską frekwencję nauczycieli oraz wysoką liczbę analfabetów uczęszczającą na zajęcia. Propagowany w katolickich szkołach i gimnazjach z dużym prestiżem. Po rozpoczęciu nauki tego języka, zauważa się masowe składanie podań o przeniesienie na inny język, które – dla tortur – zostają odrzucane. |
|||
Obecnie francuski jest oficjalnym językiem [[Europejska Agencja Kosmiczna|Europejskiej Agencji Kosmicznej]], [[Europejska Unia Nadawców|Europejskiej Unii Nadawczej]], [[Fédération Internationale de l'Automobile|FIA]], [[FIFA]], [[FINA]], [[Interpol]]u, [[Międzynarodowe Biuro Miar i Wag|Międzynarodowego Biura Miar i Wag]], [[Międzynarodowa Organizacja Hydrograficzna|Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej]], [[Międzynarodowy Komitet Olimpijski|Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego]], [[Międzynarodowe Towarzystwo Nauk Politycznych|Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych]], [[Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości|Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości]], [[NATO]], [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]], [[Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju|OECD]]<ref>[http://www.paryzoecd.polemb.net/?document=35&PHPSESSID=8973f3dd563c1cfbf357c65b6bc47f40/ Konwencja o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju]</ref>, [[Światowa Agencja Antydopingowa|Światowej Agencji Antydopingowej]], [[Światowa Organizacja Handlu|Światowej Organizacji Handlu]], [[Union Cycliste Internationale|UCI]], [[Unia Afrykańska|Unii Afrykańskiej]] oraz [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]]. |
|||
=== Pochodzenie i historia === |
|||
Francuski wywodzi się z [[łacina|łaciny]] i jest obecnie, obok [[język sardyński|sardyńskiego]], [[język włoski|włoskiego]] i [[język rumuński|rumuńskiego]], najbardziej do niej zbliżony pod względem [[gramatyka|gramatyki]] i [[słownictwo|słownictwa]]. Na język ten wpłynęły także, zwłaszcza w [[wymowa|wymowie]], [[języki celtyckie]] używane przez [[Galowie|Galów]], oraz [[języki germańskie]]. Wiele słów zostało także zapożyczonych z [[język starogrecki|języka starogreckiego]]. |
|||
Francuski od [[XVIII wiek]]u był językiem międzynarodowym, przede wszystkim dyplomacji i kultury. Międzynarodową karierę języka francuskiego potwierdza już w r. [[1789]] [[Akademia Berlińska]], przyznając nagrodę dziełu [[Antoine de Rivarol|Antoine'a de Rivarola]] ''De l'Universalité de la langue française'' (''O uniwersalizmie języka francuskiego''). Po francusku pisał m.in. niemiecki [[Filozofia|filozof]] [[Gottfried Wilhelm Leibniz]] i polski, [[Jan Nepomucen Potocki (1761-1815)|Jan Nepomucen Potocki]] (''Rękopis znaleziony w Saragossie''). Znajomość tego języka była postrzegana jako obowiązkowa dla każdej lepiej wykształconej osoby na świecie aż do lat 70. XX wieku{{Fakt|data=2008-11}}. W powieściach [[Lew Tołstoj|Lwa Tołstoja]], [[Thomas Mann|Tomasza Manna]] bardzo wiele dialogów napisanych jest po francusku, również [[Fryderyk Nietzsche]] w swoich pismach posługiwał się terminami francuskimi. Francuski był bardzo popularny w [[Polska|Polsce]], szczególnie wśród [[arystokracja|arystokracji]]. W całej [[Europa|Europie]] wykształceni ludzie posługiwali się na co dzień francuskim, na przykład arystokracja rosyjska. W [[język polski|języku polskim]] do niedawna bardzo popularne było jeszcze francuskie "par excellence" (w całym tego słowa znaczeniu). Dzięki temu dziedzictwu oraz nieustającej promocji języka przez rząd [[Francja|francuski]], nadal posiada on ogromne znaczenie mimo wyparcia go w wielu sytuacjach przez [[język angielski]]. |
|||
W [[średniowiecze|średniowieczu]] francuski był językiem dworu angielskiego. Dzisiejsze motto brytyjskie (''Dieu et mon droit'') nadal jest zdaniem francuskim, podobnie jak [[dewiza]] [[Holandia|Holandii]] (''Je maintiendrai''). Francuski jest również najpopularniejszym językiem obcym, jakiego uczą się wykształceni [[Brytyjczycy]], na drugim, czasem na pierwszym miejscu jest w [[Niemcy|Niemczech]]{{Fakt|data=2008-11}}. |
|||
== Akademia Francuska == |
|||
Od [[1665]] roku nad czystością języka czuwa [[Académie française|Akademia Francuska]], która dba by używano terminów pochodzenia francuskiego i systematycznie tworzy nowe słowa zastępujące nazewnictwo przejęte w innych krajach z [[język angielski|angielskiego]], szczególnie odnosi się to do [[skrótowiec|skrótowców]], które wynikają z francuskiej wersji danej nazwy, np. |
|||
* ''SIDA'' a nie ''[[AIDS]]'', (syndrome de l'immunodéficience acquise) |
|||
* ''OTAN'' a nie ''[[NATO]]'', (Organisation du traité de l’Atlantique Nord) |
|||
* ''ADN'' a nie ''[[DNA]]'', (acide désoxyribonucléique) |
|||
* ''ordinateur'' a nie ''computer'' = '[[komputer]]' |
|||
* ''courriel'' a nie ''[[mail]]'' |
|||
Promowaniem języka francuskiego w świecie zajmuje się [[Frankofonia|Międzynarodowa Organizacja Frankofonii]]. |
|||
== Alfabet == |
== Alfabet == |
||
Język francuski charakteryzuje się m.in. kopniętą ortografią. |
|||
{{Main|Alfabet francuski}} |
|||
| ⚫ | |||
We francuskim istnieją dwie [[Ligatura (pismo)|ligatury]]: œ, æ<br /> |
|||
| ⚫ | |||
=== [[Wymowa i transkrypcja języka francuskiego|Wymowa w języku francuskim]] === |
|||
Do przedstawiania wymowy stosuje się znaki [[Transkrypcja (językoznawstwo)|transkrypcji]] według [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|międzynarodowego alfabetu fonetycznego]] (polski skrót MAF, angielski IPA, francuski API). |
|||
{{Main|Wymowa i transkrypcja języka francuskiego}} |
|||
== Gramatyka języka francuskiego == |
|||
{{Main|Gramatyka języka francuskiego}} |
|||
Jedną z cech charakterystycznych gramatyki języka francuskiego w porównaniu z innymi językami współczesnymi jest różnorodność czasów i trybów. W trybie orzekającym istnieje osiem czasów, ale dwa z nich nie są używane w mowie: passé simple (czas przeszły prosty) i passé antérieur (czas przeszły złożony). Występują one wyłącznie w narracji literackiej. Także nie wszystkie formy czasów w innych trybach używane są w języku mówionym, np. subjonctif imparfait (tryb łączny czasu przeszłego niedokonanego) i subjonctif plus-que-parfait (tryb łączny czasu pozaprzeszłego), czy wreszcie druga forma trybu warunkowego<ref>Claude Hagège, Combat pour le français : Au nom de la diversité des langues et des cultures, wyd. Odile Jacob, 2006</ref>. |
|||
| ⚫ | |||
Cechą wyróżniającą francuski jest też zjawisko nieodróżniania w mowie wielu form gramatycznych, które występują w piśmie (np. większość wyróżników liczby mnogiej rzeczowników i czasowników, większość form rodzaju żeńskiego w odmianie czasowników). |
|||
| ⚫ | |||
Gramatyka francuska została opracowana w sposób całościowy w pierwszej połowie [[XVII wiek|XVII w.]] przez [[Claude Favre de Vaugelas|Claude'a Favre'a de Vaugelas]]. [[Maurice Grevisse]] (1895-1980), [[Belgia|belgijski]] gramatyk, jest autorem książki do dziś będącej dziełem odniesienia: [[Le Bon Usage]] (gramatyka opisowa, "prawidłowe stosowanie języka francuskiego" – pierwsze wydanie z roku [[1936]], które jest systematycznie uaktualniane, ostatnio w [[2007]]). |
|||
Litery łączone: æ i œ. |
|||
== Oficjalny status we Francji == |
|||
{{Main|Prawo Toubona}} |
|||
Według konstytucji Francji, język francuski jest od [[1992]] roku urzędowym językiem tego kraju. Język jest używany w oficjalnych publikacjach rządowych i publicznych szkołach. Reklamy telewizyjne i prasowe zawierające zwroty obcojęzyczne muszą zawierać ich tłumaczenie na francuski. |
|||
== Przydatne zwroty == |
|||
Oprócz francuskiego w kraju używa się również innych języków, jednak nie są one oficjalnie uznane przez rząd francuski. |
|||
* ''Bonjour'' – dzień dobry |
|||
* ''Cognac'' – [[wódka]] |
|||
* ''Champagne'' – tanie [[wino]] musujące |
|||
* ''Merde!'' – popularny wtręt językowy |
|||
* ''Voulez-vous coucher avec moi?'' – Dzień dobry, na imię mam Marian |
|||
* ''Voulez-vous coucher avec moi?'' – Chciałbym zaprosić Panią na kawę |
|||
* ''Voulez-vous coucher avec moi?'' – Którędy dojechać do Luwru? |
|||
* ''Voulez-vous coucher avec moi?'' – Ja nie kibicuję [[Paris Saint-Germain]] |
|||
* ''Voulez-vous coucher avec moi?'' – Podczas II wojny światowej byliśmy łajzami. |
|||
* ''Voulez-vous coucher avec moi?'' – Bardzo lubię żaby. |
|||
* ''Parlez-vous français?'' – Umiesz po francusku? |
|||
* ''Oh la la!'' – Do-re-mi-fa-sol-la-si-do |
|||
* ''Pardon(s)'' – przepraszam. |
|||
* ''Huit'' ([[chuj]]it) – osiem |
|||
* ''Coupe du pain'' – krój chleb |
|||
* ''Aujourd'hui'' – dzisiaj |
|||
* ''Tablettes de chocolat'' – sześciopak |
|||
* ''Régime'' – dieta |
|||
* ''Mon Amour!'' – mój Amor |
|||
== Zobacz też == |
|||
{{Przypisy|2}} |
|||
* [[język hiszpański]] |
|||
* [[język kataloński]] |
|||
{{Szkoła}} |
|||
{{wikisłownik|francuski}} |
|||
{{Języki}} |
|||
{{wikibooks|Francuski}} |
|||
[[Kategoria:Języki romańskie|Francuski]] |
|||
[[Kategoria:Przedmioty szkolne]] |
|||
[[de:Französische Sprache]] |
|||
=== Linki zewnętrzne === |
|||
[[el:Γαλλική γλώσσα]] |
|||
* [http://www.leconjugueur.com/ http://www.leconjugueur.com/] – [[wikt:Odmiana wszystkich czasowników|Odmiana wszystkich czasowników]] |
|||
[[en:French language]] |
|||
* Portal Onet: [http://portalwiedzy.onet.pl/tlumacz.html?tr=fra-auto] – Słownik polsko-francuski i francusko-polski |
|||
[[eo:Français (langue)]] |
|||
* [http://www.dicovia.com/dico/francais-polonais/lettre-A/0-59 http://www.dicovia.com/dico/francais-polonais/lettre-A/0-59] [http://www.dicovia.com/dico/francais-polonais/lettre-A/0-59] [http://www.dicovia.com/dico/francais-polonais/lettre-A/0-59 http://www.dicovia.com/dico/francais-polonais/lettre-A/0-59] Słownik francuski-polski, zawiera słownictwo podstawowe |
|||
[[es:Idioma francés]] |
|||
[[fi:Ranskan kieli]] |
|||
[[fr:Français (langue)]] |
|||
[[id:Bahasa Perancis]] |
|||
[[it:Francesi]] |
|||
[[ja:フランス語]] |
|||
[[ko:불어]] |
|||
[[la:Lingua Francogallica]] |
|||
[[nl:Fransen]] |
|||
[[no:Fransk]] |
|||
[[pt:Francês]] |
|||
[[tr:Fransızca]] |
|||
[[zh-tw:發語]] |
|||
[[zh:法语]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 10:03, 10 sty 2023
Język francuski – poplątany język, używany we Francji, a także w kilku innych afrykańskich krajach. Dowodem na poplątanie tego języka jest drastyczna różnica pomiędzy pisownią a wymową np. L'Haÿ-les-Roses czyta się jako laj le ros, a nazwę miasta Bordeaux – bordo. Język francuski jest także metodą tortury w gimnazjach i liceach wykorzystywaną przez złośliwych nauczycieli, na niczego nie spodziewających się uczniach. Wraz z reformą każda nowa klasa w gimnazjum musi mieć przynajmniej dwa języki obce.
Język francuski w szkołach[edytuj • edytuj kod]
Popularny wśród nastoletnich kurtyzan oraz ambitnych matek drugoklasistów. Uważany za najciekawszy język obcy ze względu na niską frekwencję nauczycieli oraz wysoką liczbę analfabetów uczęszczającą na zajęcia. Propagowany w katolickich szkołach i gimnazjach z dużym prestiżem. Po rozpoczęciu nauki tego języka, zauważa się masowe składanie podań o przeniesienie na inny język, które – dla tortur – zostają odrzucane.
Alfabet[edytuj • edytuj kod]
Język francuski charakteryzuje się m.in. kopniętą ortografią.
Litery alfabetu: a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z.
Litery z udziwnieniami: à, â, ç, é, è, ê, ë, î, ï, ô, û, ù, ü, ÿ.
Litery łączone: æ i œ.
Przydatne zwroty[edytuj • edytuj kod]
- Bonjour – dzień dobry
- Cognac – wódka
- Champagne – tanie wino musujące
- Merde! – popularny wtręt językowy
- Voulez-vous coucher avec moi? – Dzień dobry, na imię mam Marian
- Voulez-vous coucher avec moi? – Chciałbym zaprosić Panią na kawę
- Voulez-vous coucher avec moi? – Którędy dojechać do Luwru?
- Voulez-vous coucher avec moi? – Ja nie kibicuję Paris Saint-Germain
- Voulez-vous coucher avec moi? – Podczas II wojny światowej byliśmy łajzami.
- Voulez-vous coucher avec moi? – Bardzo lubię żaby.
- Parlez-vous français? – Umiesz po francusku?
- Oh la la! – Do-re-mi-fa-sol-la-si-do
- Pardon(s) – przepraszam.
- Huit (chujit) – osiem
- Coupe du pain – krój chleb
- Aujourd'hui – dzisiaj
- Tablettes de chocolat – sześciopak
- Régime – dieta
- Mon Amour! – mój Amor
