Chłop
Mój Dziadek całe życie babką oroł
- staro prowda
Chłop – jednostka płci podobno męskiej, której atrybutami zdają się być brudne kalesony oraz widły, często otoczona wianuszkiem jednostek odmiennej płci (świnek, krówek itp.). W Polsce popularna odmiana to chłop małorolny.
O wielkości chłopa świadczyć może, to iż wedle staropolskich wierzeń śnić o chłopie oznacza wielką radość, która nas czeka; bycie nim we śnie oznacza, wzrost finansów; rozmowa z chłopem oznacza, iż zaniedbuje się liczne obowiązki.
Wyrazem bliskoznacznym do wyrazu chłop, jest wyraz rolnik. Różnica między nimi polega na tym, że rolnik posiada tzw. rolę, którą uprawia, lub uprawiać powinien, by dostać dofinansowanie z Unii Europejskiej.
Inspiracje
Zawód ten jest częstą inspiracją dla twórców muzyki popularnej. Doskonałym przykładem jest tekst piosenki słynnego i cenionego zespołu Boys, pod jakże wdzięcznym tytułem Chłop z Mazur. Gdyby pokusić się o interpretację owego utworu, otrzymalibyśmy autoportret chłopa.
Wyraźnie w pierwszej strofie utworu widać, iż podmiot liryczny jest dumny ze swego pochodzenia. Nie jest ani Zenkiem, ani Maćkiem, ani Kowalskim, ani Nowakiem, jest chłopem i to nie byle skąd, bo z Mazur. Nie chce, by zwracać się do niego po imieniu, tylko tytułować go nazwą jego zawodu. Możliwe jest, że nie zna on swego imienia, jednakże nie jest to dla niego przeszkodą; jest on dumny ze swej profesji.
Zawód ten, czy raczej styl życia i bycia są również atrakcją turystyczną. Mają zachęcać podróżujących do wyjazdu właśnie na Mazury, gdzie można spotkać unikalnego chłopa. Podmiot liryczny daje do zrozumienia, że żaden oscypek, żadna ciupaga nie zastąpią widoku chłopa z Mazur, wyrzucającego gnój i śpiewającego przy tym.
Bo to właśnie śpiew jest głównym atrybutem chłopa. Śpiewa on przy goleniu w niedzielę, przy dojeniu krów, przy wyrzucaniu gnoju...
Śpiew ten jest wabikiem, który ma sprawić, że wszystkie dziołchy ze wsi pokochają chłopa. Jednak on może pokochać tylko tę jedną. Niestety nie zdradza, jakie cechy powinna mieć jego wybranka. Wnioskować z tego można, iż jest to sprawa indywidualna danego osobnika.
Jak widać chłop jest stworzeniem wrażliwym, śniącym o miłości, obcującym ze sztuką, rozwiniętym artystą o wysokiej samoocenie.
Chłop i baba
Naturalnym środowiskiem życia chłopa jest wieś. Jego naturalną towarzyszką jest baba, czyli kobieta troszcząca się o jego żołądek, higienę osobistą oraz potrzeby duchowe i cielesne.
Para ta jednak jest także inspiracją dla wszelkiego rodzaju życia kulturalnego. Jest to opoką, wzorzec rodzinny i kulturalny, do którego należy powracać i który jest na stałe wbudowany w naszą codzienność.
Wystarczy wspomnieć radiowe dialogi Chłop i baba w wykonaniu Agnieszki Matysiak i Stanisława Szelca. Dowodzą one, iż chłop nie tylko jest wrażliwy i otwarty na świat, ale i inteligentny, a baba to kobieta cywilizowana.
Historia
Chłop wpisany jest w historię niczym okrąg w koło. Obecność swą zaznaczał nieomal od początku. Zwalczany przez możnych, arystokrację, mieszczaństwo, główna ofiara wojen i polityki wewnętrznej. Dawniej chłop nie miał nawet swojej własnej ziemi, ale odrabiał pańskie. W dodatku musiał za to płacić w rozmaity sposób. Oto przykłady:
- pańszczyzna – chłop musiał przez kilka dni w tygodniu chodzić do roboty zamiast pana, choć pensję i tak zgarniali ciemiężyciele. A chłop tyrał na tych cwaniaczków i bambrów i tak niestety do dziś zostało wielcy panowie ziemscy wykorzystują jednostkę chłopa do powiększania swoich wielkich majątków. Znanym promotorem tej szkoły panowania nad chłopami był polski dziedzic Wawrzyniec Pruski.
- opłaty w naturze – chłop musiał coraz czas wysyłać żonę i córki do łoża pana. Jeżeli pan był gejem, musiał stawić się sam.
- czynsz – ta forma ucisku feudalnego stosowana jest do dziś i nie ma się co rozpisywać.
- konto premium – chłop mógł za darmochę odrabiać ziemię rękami, ale by używać narzędzi musiał co miesiąc wykupić esemesem konto premium. Konto premium usuwało także reklamy na polu.
Ale chłop nie poddał się. Jak gad, doświadczony życiem, zmutował się genetycznie i jest odporny na wszelakie niebezpieczeństwo.
Cytaty
Zainteresowanie wieszczów owym chwalebnym zawodem objawia się także w powiedzeniach, które potwierdzają atrakcyjność i wzniosłość owego zajęcia:
- Chłop jak sięga, to przysięga
Jak dostaje, to przestaje.- Autor: Władysław Reymont
- Chłop potęgą jest i basta. (Wesele Wyspiańskiego)
- Chłop na zagrodzie równy wojewodzie (pewnie jeszcze starsze)
Humor
Również w humorze widać mądrość ludową uderzającą z kreacji chłopa. Jest on zawsze opanowany i pełen rezerwy.
Np.
Jechał chłop wozem i uderzył konia batem. Koń odwraca łeb i mówi:
– Jak mnie jeszcze raz uderzysz, to ci tak z kopa oddam, że się w lustrze nie poznasz!
Chłop zdziwiony:
– Pierwszy raz w życiu słyszę, żeby koń mówił!
– Ja też – przytaknął siedzący obok chłopa pies.
Interpretując dany dowcip zauważamy, iż chłop nie zwraca uwagi na groźby konia, wie bowiem, iż jego sile fizycznej nie jest w stanie nikt dorównać. Zwraca on natomiast uwagę na oczywisty fakt, mianowicie, że koń mówi. Sens wypowiedzi konia umyka chłopu tylko dlatego, iż nie ma ona żadnego sensu.
Lub:
Chłop z sąsiadem postanowili zważyć świnię. Ponieważ nie mieli wagi ani odważników, na duży kamień położyli długą deskę. Na jedną stronę deski wprowadzili zwierzę, a na drugą zaczęli kłaść kamienie, aż do uzyskania równowagi. Gdy im się to udało, Antek rzekł zadowolony:
– W porządku! Teraz tylko trzeba zgadnąć, ile ważą te kamienie!
Dowcip ten zawiera prawdę narodową dotyczącą pomysłowości chłopa, który zawsze da sobie radę.
Obecność w literaturze
Motyw chłopa jest niemalże nieodzownym motywem polskiej literatury. Występuje on w niemalże każdym utworze. Np.:
- Nowelki – Maria Konopnicka
- Lalka – Bolesław Prus
- Szkice węglem – Henryk Sienkiewicz
- Pan Tadeusz – Adam Mickiewicz
- Wesele – Stanisław Wyspański
- Chłopi – Władysław Reymont
- Jakub Wędrowycz – Andrzej Pilipiuk
Motyw ten nie obcy był także poezji:
- Sonety z chałupy – Jan Kasprowicz
- Mikołaj Rej – liczne utwory
Mutacje
Ostatnio coraz większą popularnością cieszy się chłop sejmowy. Odmianą tego gatunku jest chłop rządowy i ostatnio powstały na skutek błędu genetycznego chłop wicepremierowy. Jest to mutacja powstała na skutek doświadczeń i upokorzeń znoszonych przez chłopów przez lata. Kolejnym etapem mutacji będzie tzw. chłop prezydentowy.
